Tại sao Canada nói tiếng Pháp? Tỉnh thành nào ở Canada sử dụng tiếng Pháp?

Canada nói tiếng Pháp vì ảnh hưởng lịch sử từ thời Pháp thuộc và chính sách song ngữ được duy trì đến hiện tại, cho phép cộng đồng Francophone phát triển mạnh ở nhiều vùng trên cả nước.

Trong số đó, Quebec là tỉnh sử dụng tiếng Pháp chủ yếu, tiếp theo là New Brunswick, một phần Ontario, Manitoba và các cộng đồng nhỏ hơn tại Alberta, British Columbia và vùng Atlantic.

Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ toàn bộ bối cảnh: vì sao tiếng Pháp trở thành một trong 2 ngôn ngữ chính thức của Canada, các tỉnh thành nào nói tiếng Pháp nhiều nhất, mức độ phân bố của cộng đồng Pháp ngữ theo từng khu vực và vai trò của tiếng Pháp trong đời sống hiện nay.

Bạn cũng sẽ có cái nhìn tổng quan về những thành phố sử dụng tiếng Pháp phổ biến như Montréal, Québec City, Gatineau, Ottawa hay Moncton, cùng lý do những khu vực này vẫn duy trì ngôn ngữ Pháp một cách mạnh mẽ.

Key Takeaways

• Canada nói tiếng Pháp vì lịch sử thuộc địa Pháp và chính sách song ngữ được bảo vệ hơn 400 năm.
• Quebec là trung tâm lớn nhất của cộng đồng Francophone, nhưng New Brunswick, Ontario, Manitoba và nhiều thành phố khác cũng có cộng đồng nói tiếng Pháp ổn định.
• Số liệu mới nhất cho thấy khoảng 22% dân số Canada có tiếng Pháp là ngôn ngữ chính thức đầu tiên và hơn 6,5 triệu người có thể sử dụng song ngữ Anh-Pháp.
• Tiếng Pháp giữ vai trò quan trọng trong giáo dục, lao động, dịch vụ công và chính sách nhập cư – đặc biệt trong kế hoạch nhập cư 2026-2028 ưu tiên tăng số người nhập cư nói tiếng Pháp ngoài Quebec.
• Người biết tiếng Pháp có lợi thế lớn khi xin việc tại khu vực công, giáo dục, chăm sóc sức khỏe và các ngành dịch vụ cần song ngữ.

Vì sao Canada nói tiếng Pháp? Nguồn gốc lịch sử hình thành cộng đồng nói tiếng Pháp

Canada nói tiếng Pháp vì phần lớn miền Đông Canada từng là thuộc địa của Pháp trong hơn 150 năm. Sau khi Anh tiếp quản năm 1763, cộng đồng người Pháp vẫn được cho phép giữ ngôn ngữ, văn hóa và hệ thống pháp luật riêng.

Những chính sách bảo hộ này kéo dài nhiều thế kỷ và cuối cùng dẫn đến việc tiếng Pháp được công nhận là ngôn ngữ chính thức của Canada vào năm 1969. Vì vậy, tiếng Pháp không chỉ là di sản mà là một phần quan trọng trong cấu trúc chính trị – xã hội của Canada hiện đại.

1600-1763: Người Pháp đặt nền móng tại Bắc Mỹ

Người Pháp bắt đầu đến Bắc Mỹ từ đầu thế kỷ 17 và thành lập vùng New France (Nouvelle-France) bao gồm Quebec, một phần Ontario và khu vực Atlantic. Trong hơn 150 năm, cư dân Pháp phát triển cộng đồng ổn định, hình thành các thành phố lớn như Québec City và Montréal.

Tiếng Pháp trở thành ngôn ngữ sử dụng trong thương mại, tôn giáo, pháp luật và đời sống hàng ngày – đặt nền móng vững chắc cho cộng đồng Francophone.

1763: Hiệp ước Paris – lãnh thổ chuyển sang Anh nhưng tiếng Pháp vẫn tồn tại

Sau Chiến tranh Bảy Năm, Pháp nhượng Canada cho Anh. Tuy nhiên, thay vì buộc người dân chuyển sang tiếng Anh, chính quyền Anh cho phép cư dân gốc Pháp tiếp tục sử dụng tiếng Pháp, giữ tôn giáo Công giáo và hệ thống luật dân sự.

Việc không cưỡng bức đồng hóa giúp cộng đồng Pháp duy trì ngôn ngữ và bản sắc văn hóa, bất chấp sự chuyển đổi chủ quyền.

1774: Đạo luật Quebec – hợp pháp hóa tiếng Pháp trong hệ thống chính trị – pháp lý

Anh ban hành Quebec Act 1774, chính thức cho phép sử dụng tiếng Pháp trong tòa án, hành chính và con dấu pháp lý. Đồng thời, luật dân sự Pháp được khôi phục và bảo vệ.

Đây là bước đi quan trọng giúp tiếng Pháp tiếp tục giữ vị thế trong vùng Thung lũng Saint Lawrence và củng cố sự gắn kết của cộng đồng Francophone.

1969: Canada công nhận song ngữ chính thức

Chính phủ liên bang ban hành Official Languages Act 1969, xác định tiếng Anh và tiếng Pháp là 2 ngôn ngữ chính thức của Canada. Điều này bảo đảm tiếng Pháp được sử dụng trong dịch vụ công, tòa án, giáo dục, và các tài liệu liên bang.

Luật được cập nhật nhiều lần để tăng cường bảo vệ cộng đồng Pháp ngữ, đặc biệt tại các tỉnh ngoài Quebec.

Hiện nay: Cộng đồng Francophone tiếp tục phát triển trên toàn Canada

Nhờ nền tảng lịch sử và khung pháp lý bảo vệ, tiếng Pháp được duy trì mạnh mẽ ở Quebec và hiện diện ở nhiều tỉnh khác như New Brunswick, Ontario, Manitoba, Alberta và British Columbia.

Theo điều tra dân số gần nhất, hàng triệu người Canada sử dụng tiếng Pháp trong đời sống hàng ngày, cho thấy đây không chỉ là di sản mà còn là một phần quan trọng của bản sắc quốc gia.

Tỉnh thành nào ở Canada sử dụng tiếng Pháp? Danh sách đầy đủ theo vùng

Tiếng Pháp được sử dụng nhiều nhất tại Quebec, nơi gần như toàn bộ đời sống xã hội vận hành bằng tiếng Pháp. Ngoài ra, New Brunswick, Ontario và Manitoba cũng có cộng đồng Francophone lớn và được công nhận rộng rãi.

Ở các tỉnh phía Tây như Alberta và British Columbia, tiếng Pháp không phải ngôn ngữ đa số nhưng vẫn hiện diện rõ trong giáo dục và cộng đồng người nhập cư. Các tỉnh Atlantic khác và Saskatchewan có cộng đồng Pháp quy mô nhỏ nhưng duy trì ổn định.

Quebec – tỉnh nói tiếng Pháp lớn nhất Canada (gần 80% dân số)

Quebec là nơi tiếng Pháp giữ vị trí thống trị tuyệt đối và được sử dụng trong chính quyền, giáo dục, kinh doanh và truyền thông. Đây cũng là tỉnh duy nhất ở Canada xem tiếng Pháp là ngôn ngữ chính thức duy nhất.

Theo dữ liệu 2021, hơn 80% dân số Quebec sử dụng tiếng Pháp trong giao tiếp hằng ngày, và khoảng 85-87% có khả năng nói tiếng Pháp. Điều này tạo ra hệ sinh thái Francophone lớn nhất Bắc Mỹ.

Các thành phố chính nói tiếng Pháp tại Quebec:

• Montréal – trung tâm kinh tế và văn hóa lớn nhất
• Québec City – thủ phủ hành chính
• Laval – vùng đô thị nói tiếng Pháp đông đúc
• Sherbrooke – “thủ đô học thuật” của Quebec
• Gatineau – đối diện Ottawa, giáp ranh liên bang – tỉnh bang

Quebec được xem là “linh hồn” của cộng đồng Pháp ngữ toàn Canada.

New Brunswick – tỉnh song ngữ duy nhất của Canada

New Brunswick là tỉnh duy nhất được công nhận song ngữ chính thức (tiếng Anh & tiếng Pháp).

Khoảng 30-33% dân số sử dụng tiếng Pháp là ngôn ngữ chính hoặc ngôn ngữ tại nhà, chủ yếu thuộc cộng đồng người Acadian – một nhóm dân gốc Pháp sinh sống lâu đời tại vùng Atlantic.

Khu vực có cộng đồng nói tiếng Pháp lớn:

• Moncton (khu Dieppe) – trung tâm thương mại lớn của người Acadian
• Edmundston – một trong những thành phố mang đậm văn hóa Pháp ngữ
• Bathurst – cộng đồng Francophone lâu đời
• Acadian Peninsula – vùng nông thôn – ven biển có tỷ lệ nói tiếng Pháp cao nhất tỉnh

New Brunswick là lựa chọn lý tưởng cho người muốn sống trong môi trường song ngữ nhưng không quá “thuần Pháp” như Quebec.

Ontario – cộng đồng nói tiếng Pháp lớn thứ 2 ngoài Quebec

Ontario có cộng đồng người nói tiếng Pháp lớn nhất Canada sau Quebec. Điều tra 2021 cho thấy khoảng 1,5 triệu cư dân Ontario có khả năng nói tiếng Pháp, tương đương 10-11% dân số tỉnh.

Dù tiếng Pháp không phải ngôn ngữ chính thức của tỉnh bang (ngoại trừ một số khu vực), Ontario có mạng lưới trường học, bệnh viện và cơ quan công quyền phục vụ bằng tiếng Pháp ở nhiều khu vực.

Thành phố có cộng đồng Francophone mạnh:

• Ottawa – thủ đô Canada; đặc biệt khu Orleans và Vanier
• Sudbury – trung tâm Francophone lớn tại Bắc Ontario
• Hearst – thị trấn có tỷ lệ người nói tiếng Pháp rất cao
• Timmins – cộng đồng Francophone lớn trong khu vực khai khoáng
• Windsor – có một phần cộng đồng Pháp ngữ nhỏ nhưng tăng trưởng ổn định

Ontario là lựa chọn phổ biến cho người nhập cư muốn sống trong môi trường đa văn hóa nhưng vẫn tiếp cận được dịch vụ tiếng Pháp.

Manitoba – nơi có cộng đồng người Pháp-Métis và Francophone lâu đời

Manitoba có tỷ lệ người nói tiếng Pháp khoảng 3-4%, nhưng cộng đồng này có lịch sử đặc biệt gắn với người Métis (lai giữa thổ dân bản địa và người Pháp).

Khu vực nổi bật: Saint-Boniface (Winnipeg) – trung tâm văn hóa Pháp lớn nhất miền Tây Canada, có trường học, trung tâm nghệ thuật, bệnh viện và dịch vụ cộng đồng bằng tiếng Pháp.

Sự hiện diện tiếng Pháp tại Manitoba ổn định và có ảnh hưởng mạnh trong giáo dục – văn hóa.

Alberta & British Columbia – cộng đồng nói tiếng Pháp tăng nhanh nhờ nhập cư & việc làm

Mặc dù tiếng Pháp chỉ chiếm 1-2% dân số, Alberta và British Columbia lại là 2 tỉnh có tốc độ tăng trưởng cộng đồng Francophone nhanh chóng nhất do dòng người nhập cư và lao động kỹ năng.

Alberta:

• Thành phố có cộng đồng đáng chú ý: Calgary, Edmonton
• Nhu cầu song ngữ trong ngành dịch vụ, giáo dục và công nghệ tăng mạnh

British Columbia:

• Trung tâm lớn: Vancouver, Victoria
• Giao thoa mạnh giữa cộng đồng Francophone bản địa, người nhập cư và sinh viên quốc tế

Tại cả 2 tỉnh, tiếng Pháp tuy không phổ biến như tiếng Anh nhưng vẫn có hệ thống trường Pháp ngữ (Conseil scolaire francophone), truyền thông và sự kiện văn hóa riêng.

Newfoundland & Labrador, Saskatchewan, Prince Edward Island – Francophone quy mô nhỏ nhưng ổn định

Các tỉnh Atlantic và Prairie này có cộng đồng nói tiếng Pháp quy mô nhỏ, thường tập trung theo vùng lịch sử hoặc dòng di cư hiện đại:

• Newfoundland & Labrador: một số cộng đồng nhỏ tại Labrador và St. John’s
• Saskatchewan: một số cộng đồng Francophone lâu đời tại Gravelbourg, Zenon Park
• Prince Edward Island: có cộng đồng Acadian nhỏ ở vùng Évangéline

Dù tỷ lệ dân số nói tiếng Pháp chỉ khoảng 1-3%, các cộng đồng này được hỗ trợ bởi trường học, trung tâm cộng đồng và chương trình bảo tồn văn hóa.

Các thành phố nói tiếng Pháp nhiều nhất Canada hiện nay

Những thành phố nói tiếng Pháp nhiều nhất tại Canada là Montréal (Québec) với hơn 80 % dân số sử dụng tiếng Pháp, tiếp theo là Québec City, và các đô thị lớn như Ottawa (Ontario) có khoảng 13.9 % người mẹ đẻ tiếng Pháp, Moncton (New Brunswick) với hơn 30 % dân số nói tiếng Pháp, và khu vực Francophone quan trọng tại Saint‑Boniface (Winnipeg, Manitoba).

Bảng: Các thành phố nói tiếng Pháp nhiều nhất Canada (Cập nhật 2025)

Vùng nào ở Canada nói tiếng Pháp nhiều nhất?

Vùng nói tiếng Pháp nhiều nhất tại Canada là Đông Canada (Eastern Canada), đặc biệt tỉnh Quebec và New Brunswick – nơi tiếng Pháp thống trị hoặc chiếm tỷ lệ lớn trong dân số. Trung Canada có cộng đồng Pháp quy mô trung bình nhưng phân bố theo khu đô thị. Các tỉnh phía Tây và vùng Bắc Canada có cộng đồng Francophone nhỏ nhưng tăng trưởng nhanh nhờ nhập cư và cơ hội việc làm.

Eastern Canada (Đông Canada)

Bao gồm: Quebec, New Brunswick, Prince Edward Island

Đông Canada là khu vực có tỷ lệ sử dụng tiếng Pháp cao nhất cả nước, và là nơi tiếng Pháp được xem là ngôn ngữ truyền thống, lịch sử và văn hóa của cộng đồng Francophone.

• Quebec – trung tâm tiếng Pháp lớn nhất Canada
• New Brunswick – tỉnh song ngữ duy nhất của Canada
• Prince Edward Island (PEI)

Eastern Canada là khu vực “đậm đặc tiếng Pháp” nhất, chiếm phần lớn tổng số người Francophone trên toàn Canada, dẫn đầu bởi Quebec và New Brunswick.

Central Canada (Trung Canada)

Bao gồm: Ontario, Manitoba

Central Canada có cộng đồng Pháp lớn thứ 2 trên toàn quốc. Điểm đặc biệt là tiếng Pháp không phân bố toàn tỉnh như Quebec mà chủ yếu tập trung tại các đô thị và khu dân cư truyền thống, như Ottawa và Saint-Boniface.

Western & Northern Canada

Bao gồm: Alberta, British Columbia (BC), Yukon

Western & Northern Canada không phải vùng đa số tiếng Pháp, nhưng tốc độ tăng trưởng cộng đồng Francophone rất mạnh do nhu cầu lao động và sự hấp dẫn kinh tế.

Tầm quan trọng của tiếng Pháp tại Canada ngày nay

Tiếng Pháp ngày nay đóng vai trò quan trọng, trở thành yếu tố chiến lược trong chính sách nhập cư giai đoạn 2026-2028. Chính phủ Canada đang đặt mục tiêu tăng đáng kể số người nhập cư nói tiếng Pháp ngoài Quebec, giúp tiếng Pháp tiếp tục giữ vai trò trung tâm trong giáo dục, thị trường lao động và phát triển cộng đồng trên toàn quốc.

Từ 2025, Canada xác định tiếng Pháp là trọng tâm trong chiến lược “tăng dân số Francophone ngoài Quebec”. Các mục tiêu nhập cư mới hướng đến việc nâng tỷ lệ người nhập cư sử dụng tiếng Pháp lên mức cao hơn trong giai đoạn 2026-2028. Điều này đồng nghĩa với việc người biết tiếng Pháp hoặc có khả năng học tiếng Pháp được ưu tiên mạnh hơn trong hệ thống tuyển chọn.

Lợi thế nổi bật trong giáo dục và cơ hội việc làm

• Tiếng Pháp mang lại lợi thế lớn tại các ngành nghề cần giao tiếp song ngữ như dịch vụ công, giáo dục, chăm sóc sức khỏe, pháp luật và hành chính.
• Nhu cầu tuyển dụng người biết tiếng Pháp tăng rõ rệt tại Ontario, New Brunswick, Manitoba, Alberta và British Columbia.
• Trong giáo dục, hệ thống trường Pháp ngữ và chương trình immersion tiếp tục mở rộng, thu hút hàng trăm nghìn học sinh theo học mỗi năm.

Chính phủ Canada triển khai nhiều chương trình hỗ trợ, từ tài trợ trường Pháp ngữ đến ưu tiên nhập cư Francophone, để bảo đảm tiếng Pháp tiếp tục giữ vai trò trọng yếu trong cấu trúc văn hóa và nhân khẩu học của đất nước.

Kết luận

Tiếng Pháp tồn tại và phát triển mạnh mẽ tại Canada là kết quả của cả một quá trình lịch sử kéo dài hàng trăm năm, được củng cố bởi chính sách song ngữ và những nỗ lực bảo vệ văn hóa Francophone trên toàn quốc. Quebec là trung tâm tiếng Pháp lớn nhất, nhưng New Brunswick, Ontario, Manitoba và nhiều thành phố ở miền Tây – miền Bắc Canada cũng có cộng đồng Pháp ngữ ổn định và ngày càng phát triển.

Ngày nay, tiếng Pháp không chỉ là di sản văn hóa mà còn là yếu tố quan trọng trong giáo dục, việc làm và chính sách nhập cư. Với định hướng tăng cường cộng đồng Francophone trong kế hoạch nhập cư 2026-2028, vai trò của tiếng Pháp tại Canada sẽ còn tiếp tục mở rộng.

Nếu bạn đang tìm hiểu xem vùng nào phù hợp để sinh sống, công việc nào cần tiếng Pháp, hay chương trình định cư nào tối ưu nhất cho hồ sơ của bạn, việc có một chuyên gia đồng hành sẽ giúp bạn tiết kiệm rất nhiều thời gian và tránh sai sót.

VICTORY hiện đang hỗ trợ nhiều hồ sơ định cư Canada trong các diện tay nghề, doanh nhân và PR theo lộ trình tiếng Pháp – với định hướng rõ ràng, minh bạch và bám sát cập nhật từ IRCC.

Khi bạn cần đánh giá hồ sơ hoặc muốn được tư vấn con đường phù hợp nhất, bạn có thể liên hệ VICTORY để được hỗ trợ một cách chuyên nghiệp và cẩn trọng – đúng với tiêu chuẩn của các hồ sơ định cư Canada hiện nay.

Xem thêm:

• Đất nước Canada: Điểm đến lý tưởng cho cuộc sống thanh bình.
• Canada nói tiếng Anh Anh hay Anh Mỹ?
• Tổng hợp những chứng chỉ tiếng Pháp Canada phổ biến được quốc tế công nhận.
• Chính sách định cư Quebec: Cơ hội định cư cho người nước ngoài.