Mất việc khi có visa lao động Mỹ: Làm gì để giữ tình trạng hợp pháp?

Mất việc khi đang giữ visa lao động Mỹ là tình huống không ai mong muốn, nhưng đây là thực tế mà nhiều người nước ngoài tại Mỹ có thể gặp phải. Không chỉ gây ảnh hưởng đến thu nhập và công việc, việc mất việc còn khiến bạn đứng trước nguy cơ mất tình trạng cư trú hợp pháp, bị coi là ở quá hạn (unlawful presence) và thậm chí có thể ảnh hưởng tiêu cực đến các hồ sơ visa, thẻ xanh hoặc nhập tịch trong tương lai.

Theo quy định mới nhất từ Sở Di trú Mỹ (USCIS), khi bị mất việc, bạn sẽ có 60 ngày “grace period” – khoảng thời gian ân hạn để kịp thời tìm kiếm giải pháp hợp pháp. Nếu không hành động trong thời gian này, bạn sẽ rơi vào tình trạng vi phạm luật di trú.

Để tránh những hậu quả đáng tiếc, bạn cần chủ động thực hiện ngay một số bước quan trọng:

• Kiểm tra tình trạng visa và xác định chính xác ngày kết thúc hợp đồng.
• Tìm kiếm nhà tuyển dụng mới hoặc chuyển đổi sang diện visa khác nếu đủ điều kiện.
• Hoặc thu xếp rời khỏi Mỹ đúng hạn để giữ hồ sơ di trú “sạch” cho tương lai.

Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ những gì cần làm ngay khi bị mất việc, những lựa chọn hợp pháp bạn có và cách bảo vệ tình trạng cư trú hợp lệ tại Mỹ theo quy định cập nhật mới nhất năm 2025. Chủ động nắm vững thông tin sẽ giúp bạn giữ vững lộ trình định cư và hạn chế tối đa rủi ro.

Mất việc khi có visa lao động Mỹ, điều gì xảy ra?

Mất việc khi có visa lao động Mỹ đồng nghĩa với việc bạn có thể mất tình trạng cư trú hợp pháp tại Hoa Kỳ nếu không xử lý kịp thời. Theo quy định của USCIS, người lao động được hưởng thời gian ân hạn (“grace period”) tối đa 60 ngày hoặc đến ngày hết hạn visa – tùy mốc nào đến trước – để tìm việc mới, chuyển đổi tình trạng visa hoặc chuẩn bị rời khỏi Mỹ. Nếu không có hành động hợp pháp trong thời gian này, bạn sẽ bị coi là ở quá hạn, ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng xin visa hoặc nhập cảnh Mỹ trong tương lai.

Hiểu rõ “grace period” 60 ngày là gì?

USCIS cho phép những người lao động nước ngoài bị mất việc có một khoảng thời gian ân hạn gọi là “grace period” kéo dài tối đa 60 ngày hoặc đến ngày hết hạn visa (tùy thời điểm nào đến trước). Trong thời gian này, bạn vẫn duy trì được tình trạng hợp pháp dù đã chấm dứt công việc.

Grace period này được áp dụng cho các loại visa lao động phổ biến, bao gồm:

• H-1B: Lao động chuyên môn
• H-1B1: Lao động từ Chile và Singapore
• E-1/E-2: Thương nhân và nhà đầu tư
• L-1: Chuyển giao nội bộ tập đoàn
• O-1: Người có năng lực đặc biệt
• TN: Lao động theo Hiệp định NAFTA (Canada & Mexico)

Nguồn tham khảo: USCIS Policy Manual – 8 CFR 214.1(l)(2)

Khi nào “grace period” bắt đầu?

Grace period được tính từ ngày bạn chính thức bị chấm dứt hợp đồng lao động – đây là ngày hợp đồng kết thúc trên thực tế chứ không phải ngày bạn nhận được thông báo thôi việc.

Nếu bạn không thực hiện bất kỳ hành động hợp pháp nào trong vòng 60 ngày này, bạn sẽ bị tính là ở quá hạn (unlawful presence), dẫn đến hệ quả nghiêm trọng như:

• Bị từ chối visa trong tương lai.
• Bị cấm nhập cảnh trong 3 năm hoặc 10 năm tùy mức độ quá hạn.

Mất việc sẽ ảnh hưởng ra sao đến visa và tình trạng cư trú?

Nếu không có chủ lao động mới bảo lãnh hoặc không chuyển diện kịp thời, bạn sẽ mất quyền hợp pháp để ở lại Mỹ.

Việc mất tình trạng hợp pháp cũng có thể ảnh hưởng tới các hồ sơ thẻ xanh (EB-2, EB-3) đang trong quá trình xử lý, đặc biệt nếu đơn I-140 chưa được phê duyệt hoặc bị rút.

Những việc cần làm ngay khi bị mất việc

Ngay sau khi mất việc, bạn cần:

1. Xác nhận ngày chấm dứt hợp đồng.
2. Kiểm tra kỹ các giấy tờ visa.
3. Lựa chọn tối thiểu một trong các phương án hợp pháp trong vòng 60 ngày.
4. Giữ hồ sơ chứng minh bạn đã hành động đúng hạn.
5. Xin tư vấn chuyên nghiệp để có lựa chọn phù hợp.

Dưới đây là các bước bạn cần thực hiện ngay.

1. Xác định chính xác ngày chấm dứt hợp đồng

Bạn cần thu thập bằng chứng cụ thể như thư chấm dứt hợp đồng, email từ công ty hoặc sao kê lương cuối cùng. Theo USCIS, thời gian ân hạn 60 ngày tính từ ngày chấm dứt thực tế – không phải ngày nhận thông báo.

Bước này giúp bạn xác định rõ mốc thời gian còn lại để hành động hợp pháp.

2. Kiểm tra trạng thái visa và giấy tờ liên quan

Xem kỹ các giấy tờ như Form I‑797 (H‑1B, L‑1…), I‑94, hoặc DS‑2019 (J‑1) để biết ngày hết hạn và loại visa hiện tại. Điều này giúp đảm bảo bạn không vô tình vi phạm điều kiện cư trú.

3. Nộp đơn hành động hợp pháp trong grace period

Theo USCIS, bạn có tối đa 60 ngày để thực hiện ít nhất một trong các hành động sau đây:

• Nộp hồ sơ chuyển chủ H‑1B (transfer): nếu có nhà tuyển dụng mới, họ cần gửi I‑129 đúng hạn. Bạn có thể bắt đầu làm việc ngay khi đơn được nộp.
• Xin chuyển đổi tình trạng (Change of Status): ví dụ qua visa B‑2 (visitor), F‑1 (du học), hoặc các diện visa khác (thân nhân…).
• Nộp đơn điều chỉnh (Adjustment of Status): nếu đang đủ điều kiện xin thẻ xanh.
• Chuẩn bị rời khỏi Mỹ: nếu không có phương án khác, việc rời đúng hạn giúp tránh rủi ro “quá hạn cư trú”.

4. Giữ hồ sơ đầy đủ chứng minh trạng thái hợp pháp

Lưu giữ mọi tài liệu quan trọng:

• Biên lai nộp đơn (I‑129, I‑539…).
• Sao kê ngân hàng, xác nhận nhà tuyển dụng mới.
• Bằng chứng nộp giấy tờ đúng hạn.

Điều này giúp chứng minh bạn đã hành động trong thời gian hợp pháp và tránh hậu quả tiêu cực khi USCIS xem xét hồ sơ.

5. Liên hệ luật sư di trú hoặc chuyên gia tư vấn

Mỗi trường hợp mất việc sẽ có nhiều phương án xử lý khác nhau (chuyển chủ, chuyển diện, ở lại chờ…). Việc tham khảo ý kiến luật sư giúp bạn:

• Đánh giá tình huống thực tế.
• Tránh sai lầm khi nộp hồ sơ.
• Đảm bảo bạn duy trì tình trạng cư trú đúng luật.

Hành động kịp thời giúp bạn giữ được quyền ở lại hợp pháp và tiếp tục hành trình định cư Mỹ mà không gặp rủi ro pháp lý.

Các lựa chọn hợp pháp sau khi mất việc tại Mỹ

Khi bị mất việc, bạn có 60 ngày “grace period” để tìm hướng đi mới mà vẫn giữ được tình trạng cư trú hợp pháp tại Mỹ. Dưới đây là những phương án bạn nên cân nhắc.

Chuyển sang nhà tuyển dụng mới (H-1B, L-1…)

Nếu bạn đang giữ visa H‑1B hoặc L‑1, một nhà tuyển dụng mới có thể nộp hồ sơ I‑129 để chuyển chủ, ngay cả khi bạn vẫn đang trong thời gian grace period. Sau khi USCIS nhận đơn, bạn được phép bắt đầu làm việc ngay đáp ứng điều kiện portability .

Xin chuyển đổi status (Change of Status)

Bạn có thể nộp đơn I‑539 để chuyển sang các diện visa khác như:

• B‑2 (du lịch) hoặc B‑1 (công tác)
• F‑1 (du học)
• Diện thân nhân (H‑4, L‑2…) nếu có người thân bảo lãnh.

Theo USCIS, nếu nộp đơn không nằm trong danh mục vô lý (non‑frivolous) trong vòng 60 ngày, tình trạng cư trú của bạn được giữ nguyên cho đến khi đơn được quyết định.

Nộp đơn xin thẻ xanh hoặc điều chỉnh tình trạng (I‑485)

Nếu bạn thuộc diện bảo lãnh việc làm (EB‑2, EB‑3, EB‑1) và Form I‑140 đã được phê duyệt hoặc bạn đủ điều kiện theo diện thân nhân, có thể nộp I‑485 ngay trong thời gian grace period để bảo đảm duy trì tình trạng hợp pháp.

Nộp EAD vì “compelling circumstances”

USCIS cho phép cấp Giấy phép làm việc (EAD) trong những trường hợp đặc biệt như thiên tai, khủng hoảng… Nếu tình trạng của bạn rơi vào nhóm đối tượng này, bạn có thể xin EAD kèm đơn chuyển diện để duy trì tình trạng cư trú hợp pháp.

Rời khỏi Mỹ đúng thời hạn grace period

Nếu không có kế hoạch chuyển diện hoặc không tìm được việc mới, bạn nên rời khỏi Mỹ trước khi kết thúc 60 ngày. Điều này sẽ giúp:

• Tránh bị tính là “cư trú bất hợp pháp” (unlawful presence).
• Giữ hồ sơ di trú “sạch” cho các lần xin visa hoặc nhập cảnh sau

Mất việc có thể là bước ngoặt, nhưng bạn hoàn toàn có nhiều lựa chọn để giữ được quyền ở lại hoặc quay trở lại Mỹ hợp pháp. Nếu cần tư vấn cụ thể hoặc hỗ trợ hồ sơ chuyển diện, VICTORY sẵn sàng đồng hành cùng bạn.

Những lưu ý quan trọng để giữ tình trạng hợp pháp

Khi bị mất việc trong thời gian giữ visa lao động Mỹ, điều quan trọng nhất là bạn phải chủ động bảo vệ tình trạng cư trú hợp pháp của mình. Nếu không thực hiện đúng cách và kịp thời, bạn có thể rơi vào tình trạng cư trú bất hợp pháp (unlawful presence) — điều này không chỉ ảnh hưởng đến khả năng xin visa trong tương lai mà còn có thể dẫn đến lệnh cấm nhập cảnh Mỹ 3 năm hoặc 10 năm theo luật di trú Hoa Kỳ.

Dưới đây là những lưu ý bạn nhất định phải ghi nhớ khi mất việc:

• Luôn giữ đầy đủ giấy tờ liên quan đến công việc và visa.
• Không làm việc khi chưa có đơn hợp lệ hoặc sự chấp thuận cần thiết từ USCIS.
• Nộp đơn hoặc rời khỏi Mỹ đúng thời hạn để bảo vệ tình trạng hợp pháp và không làm ảnh hưởng đến lộ trình định cư lâu dài của bạn.

Luôn giữ bản sao hồ sơ làm việc và hợp đồng

Ngay cả khi đã mất việc, bạn cần giữ lại đầy đủ các giấy tờ liên quan đến quá trình làm việc của mình để làm bằng chứng khi cần thiết:

• Thư mời làm việc, thư chấm dứt hợp đồng.
• Giấy phép lao động I-797 (nếu có).
• Bảng lương, tờ khai thuế hoặc hợp đồng lao động.

USCIS có thể yêu cầu các tài liệu này khi bạn nộp hồ sơ chuyển diện, xin thẻ xanh hoặc trong quá trình xét duyệt các hồ sơ di trú khác.

Không được làm việc khi chưa được phê duyệt chuyển diện hoặc chuyển chủ

Theo quy định mới nhất của USCIS năm 2025, bạn không được phép làm việc cho đến khi đơn I-129 (chuyển chủ H-1B) hoặc I-539 (chuyển diện) của bạn được nộp và USCIS đã chấp nhận.

• Làm việc trái phép trong thời gian này không chỉ khiến bạn vi phạm luật di trú mà còn có thể bị từ chối visa hoặc thẻ xanh trong tương lai.
• Chỉ khi đơn hợp lệ đã được nộp và nhận được biên nhận (Receipt Notice) từ USCIS, bạn mới có thể bắt đầu công việc với nhà tuyển dụng mới theo diện H-1B.

Nguồn: USCIS Policy Manual – 8 CFR 214.2(h)(2)(i)(H)

Nộp đơn xin chuyển diện hoặc rút đơn đúng hạn

Để duy trì tình trạng hợp pháp:

• Nếu bạn chuyển diện visa (ví dụ từ H-1B sang B-2 hoặc F-1), bạn cần nộp đơn I-539 trước khi kết thúc 60 ngày grace period.
• Nếu bạn chọn rời khỏi Mỹ, bạn cũng cần đảm bảo rời đúng thời hạn. Mỗi ngày quá hạn đều được tính là unlawful presence và sẽ ảnh hưởng đến mọi hồ sơ di trú tương lai.
• Trong trường hợp bạn muốn rút đơn đang chờ xử lý, hãy làm việc với luật sư di trú để thực hiện đúng cách và tránh rủi ro bị ghi nhận vi phạm.

Câu hỏi thường gặp (FAQs)

1. Tôi có thể xin chuyển diện sang visa B-2 để ở lại thêm sau khi mất việc không?

Có. Theo quy định của USCIS, bạn có thể nộp đơn I-539 để xin chuyển sang visa B-2 (du lịch) nhằm duy trì tình trạng hợp pháp trong khi tìm giải pháp lâu dài hơn.

Tuy nhiên, bạn cần nộp đơn trong vòng 60 ngày grace period kể từ ngày chấm dứt hợp đồng. Khi nộp đơn, bạn cũng cần chứng minh rõ ràng rằng bạn có lý do hợp lệ để xin visa du lịch và bạn không có ý định ở lại Mỹ lâu dài trái phép.

2. Nếu tôi đang chờ visa EB-3 mà mất việc thì có bị hủy hồ sơ không?

Có thể. Nếu bạn bị mất việc trước khi đơn I-140 được phê duyệt, hoặc nếu chủ lao động quyết định rút đơn I-140, thì hồ sơ EB-3 của bạn có thể bị hủy.

Nếu I-140 đã được chấp thuận và bạn đã chờ đủ 180 ngày, bạn có thể được phép chuyển hồ sơ sang nhà tuyển dụng khác (portability) theo AC21 và tiếp tục quá trình xin thẻ xanh. Vì vậy, trong trường hợp này bạn nên tư vấn ngay với luật sư di trú để đánh giá chính xác tình huống và đưa ra giải pháp tốt nhất.

3. Tôi có thể xin EAD (giấy phép làm việc tạm thời) khi bị mất việc không?

Thông thường, nếu bạn chỉ có visa lao động như H-1B, L-1, bạn không đủ điều kiện xin EAD (Employment Authorization Document) chỉ vì mất việc.

Bạn chỉ có thể xin EAD trong các trường hợp sau:

• Đã nộp đơn I-485 (Adjustment of Status) theo diện thẻ xanh.
• Đang trong diện bảo lãnh thân nhân hoặc hôn phu/hôn thê (K-1).
• Một số trường hợp đặc biệt khác như Compelling Circumstances EAD dành cho người lao động diện EB bị mất việc và gặp hoàn cảnh khó khăn đặc biệt.

Kết luận

Mất việc khi đang giữ visa lao động Mỹ là tình huống không ai mong muốn, nhưng nếu hiểu đúng quy định và hành động kịp thời, bạn hoàn toàn có thể bảo vệ tình trạng cư trú hợp pháp của mình. Điều quan trọng là bạn cần nắm rõ khoảng thời gian grace period 60 ngày mà USCIS cho phép, đồng thời chủ động lựa chọn phương án phù hợp: tìm nhà tuyển dụng mới, xin chuyển diện visa hoặc thu xếp rời khỏi Mỹ đúng hạn.

Đừng để sự chậm trễ hay thiếu hiểu biết làm ảnh hưởng đến tương lai định cư hoặc các cơ hội quay lại Mỹ sau này. Việc chuẩn bị đầy đủ hồ sơ, nộp đơn đúng thời hạn và tham khảo ý kiến chuyên gia sẽ giúp bạn vượt qua giai đoạn khó khăn này một cách an toàn và hợp pháp.

Victory Investment Consultants tư vấn lộ trình định cư Mỹ diện EB-3 giúp bạn và gia đình an tâm sở hữu thẻ xanh lâu dài, tránh rủi ro phụ thuộc vào công việc ngắn hạn. Liên hệ ngay để được tư vấn miễn phí!