Quyền lợi của người có 2 quốc tịch: Tự do cư trú, đi lại và hưởng phúc lợi

Trong một thế giới ngày càng linh hoạt về biên giới và cơ hội toàn cầu, việc sở hữu hai quốc tịch ngày càng phổ biến – đặc biệt với những người có con học tập ở nước ngoài, doanh nhân toàn cầu hoặc cá nhân đang định cư tại nhiều quốc gia khác nhau.

Hai quốc tịch (song tịch) là tình trạng một người được công nhận là công dân hợp pháp của hai quốc gia cùng lúc, theo luật quốc tịch của từng nước. Điều này cho phép họ đồng thời mang hai hộ chiếu, hưởng quyền lợi pháp lý, cư trú và làm việc tại cả hai quốc gia, nếu luật pháp của mỗi nước cho phép.

Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ các quyền lợi quan trọng nhất khi có hai quốc tịch, từ quyền tự do đi lại, quyền cư trú – làm việc hợp pháp, đến quyền được tiếp cận y tế, giáo dục và sở hữu tài sản ở nhiều quốc gia. Đồng thời, bạn cũng sẽ nắm được những rủi ro cần lưu ý, ví dụ như nghĩa vụ thuế, quân sự hoặc nguy cơ mất quốc tịch nếu không tuân thủ quy định.

Quyền lợi nổi bật của người có 2 quốc tịch

Sở hữu hai quốc tịch không chỉ mang ý nghĩa pháp lý, mà còn mở ra nhiều quyền lợi thiết thực trong đời sống, tài chính và công việc. Dưới đây là những quyền lợi phổ biến và giá trị nhất mà công dân song tịch có thể được hưởng, nếu đáp ứng điều kiện của từng quốc gia.

1. Tự do đi lại và miễn thị thực

Một trong những quyền lợi nổi bật và được quan tâm nhất của người có hai quốc tịch là khả năng di chuyển linh hoạt giữa các quốc gia mà không bị ràng buộc bởi thị thực hay giới hạn lưu trú như người nước ngoài.

Tự do nhập cảnh và lưu trú tại cả hai quốc gia

Người song tịch thường được quyền:

• Xuất nhập cảnh tự do tại cả hai quốc gia mà mình là công dân, không bị giới hạn thời gian lưu trú.
• Không cần xin visa hoặc giấy phép cư trú khi quay về bất kỳ nước nào trong hai quốc tịch đã có.
• Không phải lo các vấn đề về gia hạn visa, gia hạn thị thực tạm trú hoặc việc bị từ chối nhập cảnh.

Ví dụ: Một công dân có cả quốc tịch Mỹ và quốc tịch Canada có thể sống luân phiên tại hai nước, học tập hoặc làm việc hợp pháp mà không cần giấy tờ cư trú bổ sung.

Tận dụng chính sách miễn thị thực từ hai hộ chiếu

Khi sở hữu 2 hộ chiếu, người song tịch có thể lựa chọn sử dụng hộ chiếu có lợi nhất khi nhập cảnh vào quốc gia thứ ba. Điều này giúp:

• Mở rộng số lượng quốc gia miễn visa, nhờ vào sự kết hợp của hai hộ chiếu.
• Tiết kiệm thời gian và chi phí xin thị thực khi đi công tác, du lịch hoặc định cư ngắn hạn tại nước thứ ba.

Lý tưởng cho người làm việc và sinh sống quốc tế

Tự do đi lại đặc biệt có giá trị đối với:

• Doanh nhân toàn cầu thường xuyên di chuyển giữa các thị trường.
• Người làm trong tổ chức quốc tế, NGO, các hãng hàng không hoặc ngành ngoại giao.
• Gia đình có con học tập ở nước ngoài cần thường xuyên qua lại giữa các nước.

Việc không phải lo lắng về visa nhập cảnh, thời gian lưu trú hay bị từ chối vào cửa khẩu giúp giảm áp lực pháp lý và tăng khả năng ứng biến trong các tình huống khẩn cấp.

2. Quyền cư trú và làm việc hợp pháp

Một trong những lợi thế quan trọng nhất của việc sở hữu hai quốc tịch là quyền cư trú không điều kiện và khả năng làm việc hợp pháp tại cả hai quốc gia mà không cần xin visa định cư, giấy phép lao động hay thị thực tạm trú.

Được sống và cư trú lâu dài tại hai quốc gia

Người song tịch có toàn quyền:

• Sinh sống không giới hạn thời gian tại bất kỳ quốc gia nào trong hai quốc tịch.
• Tự do lựa chọn tỉnh bang hoặc tiểu bang nơi cư trú, không cần đăng ký di trú nội địa.
• Không phải lo lắng về việc hết hạn thị thực hay thủ tục gia hạn giấy tạm trú như người nước ngoài.

Ví dụ: Tại Canada, người mang quốc tịch được phép chuyển tỉnh bang, mua nhà, đăng ký học tập, nhận bảo hiểm y tế tại nơi mới mà không cần xin phép thêm (theo IRCC – Immigration, Refugees and Citizenship Canada, 2025).

Làm việc, học tập và kinh doanh không cần xin phép

Người có hai quốc tịch được quyền:

• Làm việc toàn thời gian, tự do chọn nghề nghiệp tại cả hai quốc gia, bao gồm cả các ngành yêu cầu quốc tịch như công vụ, quân đội (nếu không bị giới hạn bởi song tịch).
• Đăng ký học tại trường công, đại học công lập với quyền lợi như công dân bản địa, không phải đóng học phí cho sinh viên quốc tế.
• Thành lập doanh nghiệp, mở công ty, đăng ký kinh doanh cá nhân mà không phải thực hiện thủ tục đầu tư dành cho người nước ngoài.

Cơ hội phát triển nghề nghiệp và mở rộng thị trường

Sở hữu quyền cư trú và làm việc hợp pháp tại hai quốc gia mang lại lợi thế lớn trong:

• Tìm kiếm việc làm quốc tế hoặc các vị trí xuyên quốc gia mà yêu cầu quốc tịch tại điểm đến.
• Di chuyển để nắm bắt cơ hội kinh doanh, đầu tư, chuyển đổi nghề nghiệp hoặc định vị lại cuộc sống mà không vướng rào cản pháp lý.
• Linh hoạt thích ứng với biến động kinh tế: nếu một quốc gia xảy ra khủng hoảng, người song tịch có thể nhanh chóng chuyển nơi cư trú và làm việc sang nước còn lại.

Không cần visa lao động hay giấy phép cư trú

Đây là điểm đặc biệt quan trọng so với người nước ngoài hoặc thường trú nhân:

3. Hưởng phúc lợi xã hội từ cả hai quốc gia (nếu đủ điều kiện)

Người có hai quốc tịch có thể được hưởng các chế độ phúc lợi xã hội tại cả hai quốc gia nơi họ mang quốc tịch, miễn là đáp ứng điều kiện riêng biệt về cư trú, thu nhập, nghĩa vụ đóng thuế và thời gian đóng góp. Phúc lợi xã hội bao gồm các chính sách hỗ trợ về y tế, giáo dục, an sinh, hưu trí, trợ cấp nuôi con, thất nghiệp và hỗ trợ người có thu nhập thấp.

Các loại phúc lợi phổ biến có thể được hưởng

Tùy theo quy định từng quốc gia, người song tịch có thể tiếp cận:

• Bảo hiểm y tế công: như MSP tại Canada, Medicare tại Mỹ, CMU tại Pháp.
• Giáo dục công lập miễn phí hoặc hỗ trợ học phí cho con cái.
• Trợ cấp nuôi con (Child Benefit), hỗ trợ sinh con, chi phí chăm sóc trẻ nhỏ.
• Trợ cấp thất nghiệp nếu bị mất việc và có đủ thời gian đóng bảo hiểm xã hội.
• Lương hưu nhà nước nếu đã đóng bảo hiểm đủ số năm.
• Hỗ trợ người thu nhập thấp, nhà ở xã hội, hoặc miễn giảm phí dịch vụ công.

Điều kiện để được nhận phúc lợi từ mỗi quốc gia

Người có hai quốc tịch không được “tự động” hưởng toàn bộ quyền lợi từ cả hai nước. Phúc lợi chỉ được cấp nếu người đó cư trú và đóng thuế đầy đủ theo quy định. Các điều kiện thường bao gồm:

• Cư trú hợp pháp và thường xuyên tại quốc gia đó (ví dụ: trên 183 ngày/năm).
• Đã tham gia hệ thống an sinh xã hội hoặc đóng thuế tối thiểu trong một khoảng thời gian (thường 12 tháng trở lên).
• Không nhận cùng loại trợ cấp song song tại hai nơi (tránh trùng lặp quyền lợi).

Ví dụ: Tại Canada, để nhận trợ cấp Child Benefit, người có quốc tịch phải cư trú chính tại Canada và khai thuế đầy đủ trong năm trước (theo CRA – Canada Revenue Agency, 2025).

Lợi ích kép khi cư trú luân phiên

Người có hai quốc tịch và cư trú luân phiên giữa hai quốc gia có thể:

• Linh hoạt chọn nơi nhận quyền lợi tốt hơn (ví dụ sinh con tại nước có chính sách trợ cấp cao).
• Kết hợp lương hưu từ cả hai quốc gia theo các hiệp định song phương (nếu có), như giữa Canada – Pháp, Mỹ – Đức,…

Theo Totalization Agreement with Canada: người có thời gian làm việc ở cả hai nước có thể được cộng dồn thời gian đóng bảo hiểm xã hội để tính quyền hưởng lương hưu tại cả hai nơi.

4. Quyền sở hữu tài sản ở nhiều quốc gia

Sở hữu hai quốc tịch mở ra cơ hội đặc biệt cho cá nhân trong việc mua bán, nắm giữ và quản lý tài sản tại nhiều quốc gia, mà không phải đối mặt với các rào cản pháp lý thường áp dụng đối với người nước ngoài. Đây là lợi thế quan trọng đối với những ai quan tâm đến đầu tư bất động sản, mở công ty, hoặc bảo vệ tài sản xuyên quốc gia.

Mua bán bất động sản dễ dàng hơn

Người có hai quốc tịch thường:

• Được phép mua nhà, đất ở cả hai quốc gia mà không cần xin giấy phép đầu tư từ chính phủ, như trường hợp người nước ngoài.
• Không bị giới hạn tỷ lệ sở hữu, diện tích tối đa, hoặc vị trí địa lý (như khu vực an ninh, đất nông nghiệp…).
• Được hưởng chính sách vay vốn, thế chấp hoặc đầu tư bất động sản trong nước với lãi suất ưu đãi như công dân.

Ví dụ: Tại Canada, người có quốc tịch được miễn hoàn toàn các quy định giới hạn mua nhà của người nước ngoài (theo luật Prohibition on the Purchase of Residential Property by Non-Canadians Act – sửa đổi 2025).

Mở tài khoản ngân hàng và đầu tư tài chính

Người song tịch có thể:

• Mở tài khoản ngân hàng tại cả hai quốc gia với quyền truy cập đầy đủ các dịch vụ như tiết kiệm, tín dụng, đầu tư, hoặc chuyển khoản quốc tế.
• Tham gia thị trường chứng khoán, quỹ đầu tư nội địa, mua cổ phiếu doanh nghiệp bản địa dễ dàng hơn so với người không có quốc tịch.
• Hưởng lợi từ chính sách bảo hiểm tiền gửi, thuế đầu tư ưu đãi hoặc miễn trừ ngoại tệ tại nơi cư trú chính.

Theo FINRA (Hoa Kỳ, 2025): Công dân Mỹ có thể đầu tư vào quỹ hưu trí IRA, Roth IRA hoặc thị trường cổ phiếu trong nước mà không bị giới hạn về quốc tịch thứ hai. Ngược lại, nhà đầu tư nước ngoài thường bị hạn chế hoặc phải đóng thuế cao hơn.

Thành lập và sở hữu doanh nghiệp không rào cản

Là công dân, người song tịch được:

• Thành lập công ty nội địa, nắm giữ 100% cổ phần mà không phải qua hình thức “ủy quyền danh nghĩa”.
• Đăng ký giấy phép kinh doanh nhanh chóng hơn, không phải chứng minh năng lực tài chính như nhà đầu tư nước ngoài.
• Tham gia mua bán, sáp nhập doanh nghiệp nội địa mà không bị giới hạn ngành nghề hoặc bị yêu cầu thẩm tra an ninh.

Tại Pháp, theo quy định cập nhật 2025 từ INPI (Institut national de la propriété industrielle), chỉ công dân hoặc thường trú nhân EU mới được quyền sở hữu doanh nghiệp trong một số lĩnh vực nhạy cảm như công nghệ quốc phòng, an ninh dữ liệu – người nước ngoài bắt buộc phải xin phép trước.

Giảm rủi ro pháp lý và bảo vệ tài sản xuyên biên giới

Việc sở hữu tài sản tại nhiều quốc gia đi kèm những rủi ro nhất định, nhưng người song tịch có ưu thế trong:

• Tránh rủi ro bị tịch thu hoặc bị cấm đầu tư, đặc biệt trong trường hợp chính trị bất ổn.
• Tận dụng chính sách thuế hoặc bảo vệ tài sản riêng biệt theo luật mỗi quốc gia.
• Đa dạng hóa danh mục tài sản và tối ưu hóa lợi nhuận đầu tư toàn cầu.

5. Quyền bầu cử và tham gia chính trị (tùy từng nước)

Sở hữu hai quốc tịch không chỉ mang lại quyền cư trú, làm việc hay phúc lợi xã hội, mà trong một số trường hợp còn mở ra khả năng tham gia vào đời sống chính trị của cả hai quốc gia. Tuy nhiên, quyền bầu cử và ứng cử của người song tịch phụ thuộc vào luật pháp của từng nước, đặc biệt là các quy định liên quan đến lòng trung thành, an ninh quốc gia và chính sách ngoại giao.

Được tham gia bầu cử ở cả hai quốc gia (nếu đủ điều kiện)

Ở nhiều quốc gia công nhận song tịch, công dân có thể:

• Bầu cử cấp quốc gia, địa phương và châu lục (nếu là thành viên EU).
• Tham gia các cuộc trưng cầu dân ý, bỏ phiếu cải cách hiến pháp, luật pháp.
• Có thể đăng ký bầu cử ở nước ngoài nếu cư trú tại quốc gia còn lại.

Ví dụ: Tại Mỹ, theo USCIS, mọi công dân Mỹ từ 18 tuổi trở lên đều có quyền bầu cử liên bang, dù có mang quốc tịch thứ hai hay không. Tuy nhiên, người song tịch phải sử dụng hộ chiếu Mỹ khi đăng ký và bầu cử.

Có thể ứng cử vào chức vụ công (tùy quy định từng nước)

Ở một số quốc gia, người song tịch có thể:

• Ứng cử vào hội đồng địa phương, nghị viện quốc gia nếu luật không yêu cầu đơn tịch (quốc tịch duy nhất).
• Giữ chức vụ công trong các cơ quan hành chính, tư pháp hoặc lập pháp, tùy theo chính sách an ninh quốc gia.

Tuy nhiên, vẫn có những giới hạn:

• Một số nước cấm người song tịch giữ vị trí cao trong quân đội, an ninh, ngoại giao để tránh xung đột lợi ích.
• Một số chức vụ yêu cầu tuyên thệ trung thành tuyệt đối, vì vậy buộc người ứng cử phải từ bỏ quốc tịch thứ hai.

Ví dụ: Tại Canada, người song tịch có thể ứng cử vào Hạ viện, Thượng viện và giữ chức vụ Bộ trưởng (trong lịch sử đã có nhiều Bộ trưởng là người song tịch).

Quyền và nghĩa vụ đi kèm

Người có quyền bầu cử và tham gia chính trị cũng cần thực hiện nghĩa vụ tương ứng:

• Đăng ký danh sách cử tri đúng hạn tại quốc gia mình đang cư trú.
• Khai báo trung thực quốc tịch khi ứng cử hoặc nắm giữ vị trí công.
• Tuân thủ quy định về chống xung đột lợi ích, đặc biệt khi làm việc cho cơ quan nhà nước.

Một số quyền lợi mở rộng tại các quốc gia cụ thể

Mỗi quốc gia có chính sách riêng dành cho công dân mang hai quốc tịch. Dưới đây là những quyền lợi mở rộng đáng chú ý tại ba quốc gia tiêu biểu – nơi có cộng đồng người Việt định cư lớn và có chính sách rõ ràng về song tịch: Canada, Mỹ và Pháp.

Canada: Công nhận song tịch toàn diện và bảo vệ quyền công dân

Canada là một trong những quốc gia có chính sách cởi mở và tích cực nhất với công dân mang hai quốc tịch.

Chính sách cập nhật 2025 (theo IRCC):

• Không yêu cầu từ bỏ quốc tịch gốc khi nhập quốc tịch Canada.
• Người song tịch được giữ toàn bộ quyền lợi như công dân gốc, bao gồm:
  • Bảo hiểm y tế công toàn diện (MSP, OHIP, RAMQ…).
  • Trợ cấp nuôi con (Canada Child Benefit), trợ cấp nhà ở và an sinh xã hội.
  • Quyền bầu cử ở mọi cấp và ứng cử không giới hạn, kể cả làm Bộ trưởng.

Theo Elections Canada 2025: Công dân có hai quốc tịch có thể bầu cử từ nước ngoài miễn là đã cư trú tại Canada ít nhất 5 năm trong quá khứ.

Quyền lợi mở rộng:

• Miễn trừ các rào cản đầu tư, mua bất động sản, mở tài khoản ngân hàng.
• Có thể sử dụng hộ chiếu Canada để miễn visa đến hơn 180 quốc gia (Henley Passport Index 2025).

Xem thêm: Giải đáp Canada có cho phép 2 quốc tịch không?

Hoa Kỳ: Công nhận song tịch nhưng đi kèm nghĩa vụ thuế toàn cầu

Mỹ không cấm công dân mang quốc tịch thứ hai, nhưng có các nghĩa vụ pháp lý bổ sung mà người song tịch cần hiểu rõ.

Chính sách cập nhật 2025 (theo USCIS & IRS):

Công dân Mỹ không phải từ bỏ quốc tịch Mỹ khi nhập quốc tịch nước khác, trừ khi có hành vi rõ ràng từ bỏ.

Người song tịch tại Mỹ vẫn:

• Có đầy đủ quyền bầu cử liên bang, quyền tự do cư trú, lao động, kinh doanh.
• Được hưởng phúc lợi như Medicare, Social Security nếu đủ thời gian làm việc và đóng thuế.
• Được bảo hộ lãnh sự ở nước ngoài (trừ khi đang ở quốc gia còn lại của họ).

Nghĩa vụ đi kèm:

• Phải nộp thuế toàn cầu (citizenship-based taxation) – nghĩa là thu nhập phát sinh ở bất kỳ đâu đều phải khai báo với IRS.
• Phải tuân thủ luật FATCA, khai báo tài khoản tài chính tại nước ngoài nếu tổng giá trị vượt mức quy định (thường là từ 10.000 USD trở lên).

Theo IRS năm 2025, nếu không tuân thủ nghĩa vụ thuế, công dân Mỹ song tịch có thể bị phạt tài chính hoặc hạn chế xuất nhập cảnh trong một số trường hợp nghiêm trọng.

Xem thêm: Nhập quốc tịch Mỹ có mất quốc tịch Việt Nam không?

Pháp: Quyền lợi song tịch đầy đủ và linh hoạt chính trị

Pháp là quốc gia thuộc EU có lịch sử lâu đời công nhận và bảo vệ quyền lợi của công dân mang hai quốc tịch.

Chính sách cập nhật 2025 (theo Service-Public.fr):

• Không yêu cầu từ bỏ quốc tịch gốc khi nhập tịch Pháp.
• Người song tịch được hưởng:
  • Bảo hiểm y tế toàn dân (PUMA) sau 3 tháng cư trú hợp pháp.
  • Giáo dục miễn phí từ tiểu học đến đại học công lập.
  • Trợ cấp gia đình, thất nghiệp, hưu trí theo hệ thống bảo hiểm xã hội quốc gia.
  • Quyền bầu cử, ứng cử và giữ chức vụ hành chính công (trừ một số lĩnh vực quốc phòng nhạy cảm nếu quốc tịch thứ hai không thuộc EU).

Theo luật nghĩa vụ quân sự Pháp (modifié 2025): Người song tịch đã hoàn thành nghĩa vụ quân sự tại quốc gia thứ hai sẽ được miễn ở Pháp, nếu có giấy chứng nhận hợp lệ. Quyền lợi đặc biệt:

• Hộ chiếu Pháp cho phép miễn visa đến 189 quốc gia (Henley Passport Index 2025).
• Có thể sinh sống và làm việc hợp pháp tại toàn bộ khối Liên minh châu Âu (EU) mà không cần xin giấy phép lao động.

Ngoài Canada, Mỹ và Pháp, nhiều quốc gia khác như Đức, Ireland, Bồ Đào Nha, Úc, Nhật Bản cũng có những chính sách riêng về công nhận hai quốc tịch, quyền lợi chính trị, phúc lợi xã hội hoặc nghĩa vụ thuế đi kèm.

Lưu ý: Mỗi quốc gia có quy định và giới hạn riêng biệt dành cho người mang song tịch. Do đó, bạn nên tra cứu thông tin chính thức trên trang web chính phủ hoặc cổng thông tin di trú của từng nước để cập nhật chính xác theo luật năm 2025 và tránh các rủi ro pháp lý khi cư trú hoặc sử dụng quyền công dân ở cả hai quốc gia.

Xem thêm: Tổng hợp danh sách các nước chấp nhận 2 quốc tịch mới nhất

Rủi ro cần lưu ý khi có hai quốc tịch

Dù mang lại nhiều quyền lợi về cư trú, phúc lợi và cơ hội toàn cầu, việc sở hữu hai quốc tịch cũng tiềm ẩn những rủi ro pháp lý, thuế vụ và chính trị mà người song tịch cần hiểu rõ để tránh vi phạm luật của cả hai quốc gia.

Dưới đây là những rủi ro phổ biến và nghiêm trọng nhất mà công dân có hai quốc tịch có thể gặp phải.

Xung đột pháp lý giữa hai quốc gia

Một người có hai quốc tịch sẽ chịu ràng buộc pháp lý cùng lúc từ cả hai nước, trong đó có thể phát sinh mâu thuẫn về:

• Nghĩa vụ quân sự bắt buộc (ví dụ: Pháp, Hàn Quốc, Israel…).
• Chế độ thuế khác nhau, dẫn đến nguy cơ đóng thuế hai lần hoặc bị truy thu.
• Quyền cư trú, hôn nhân, quyền thừa kế, quyền nuôi con, có thể bị xử lý khác nhau tại hai quốc gia nếu có tranh chấp.

Ví dụ: Theo luật của Hàn Quốc, nam công dân song tịch nếu cư trú tại Hàn Quốc sau 18 tuổi vẫn có thể bị gọi nghĩa vụ quân sự trừ khi đã làm thủ tục từ bỏ quốc tịch Hàn hoặc cư trú hoàn toàn ở nước ngoài (theo Military Manpower Administration).

Xem thêm: Quy định một người có thể tối đa bao nhiêu quốc tịch?

Không được bảo hộ lãnh sự khi ở quốc gia còn lại

Khi công dân song tịch ở trong lãnh thổ của một quốc gia mà họ mang quốc tịch:

• Họ không được quyền yêu cầu sự hỗ trợ lãnh sự từ quốc gia thứ hai (theo Công ước Vienna về Quan hệ Lãnh sự 1963).
• Trong trường hợp xảy ra bắt giữ, tạm giam hoặc xung đột pháp lý, đại sứ quán nước còn lại có thể không được can thiệp.

Ví dụ: Một công dân song tịch Mỹ – Iran nếu bị bắt tại Iran có thể không được Đại sứ quán Mỹ hỗ trợ, vì Iran không công nhận quốc tịch kép và xem người đó là công dân Iran hoàn toàn.

Có thể bị tước một trong hai quốc tịch

Một số quốc gia có thể thu hồi quốc tịch nếu:

• Công dân vi phạm luật quốc tịch, chẳng hạn khai gian khi xin nhập tịch.
• Tham gia hoạt động bị xem là phản quốc, khủng bố hoặc gây phương hại an ninh quốc gia.
• Cố tình không thực hiện nghĩa vụ cư trú, thuế, hoặc nghĩa vụ quân sự, nếu luật quốc gia đó có quy định.

Theo USCIS năm 2025, người có quốc tịch Mỹ có thể bị tước quốc tịch nếu bị kết luận là đã cố ý từ bỏ quốc tịch qua hành vi cụ thể (ví dụ: gia nhập quân đội nước ngoài có hành động chống lại Mỹ, hoặc nộp đơn xin từ bỏ rõ ràng tại lãnh sự quán).

Nghĩa vụ thuế phức tạp và dễ vi phạm

Người song tịch có thể gặp rủi ro về thuế nếu không hiểu rõ nghĩa vụ tại cả hai quốc gia:

• Hoa Kỳ là một trong số ít quốc gia đánh thuế công dân theo quốc tịch, bất kể bạn sống ở đâu trên thế giới. Bạn phải nộp thuế thu nhập toàn cầu cho IRS nếu có quốc tịch Mỹ (theo IRS – 2025).
• Một số quốc gia khác áp dụng nghĩa vụ thuế cư trú nếu bạn ở quá 183 ngày/năm, dẫn đến nguy cơ bị đánh thuế hai lần nếu không có hiệp định tránh đánh thuế trùng.

Ví dụ: Công dân song tịch Mỹ – Canada có thể bị đánh thuế ở cả hai nước nếu không khai báo tài khoản tài chính đúng theo luật FATCA (Mỹ) và CRS (quy định chia sẻ thông tin thuế toàn cầu).

Nghĩa vụ khai báo trung thực và rủi ro hình sự nếu vi phạm

Người có hai quốc tịch cần:

• Khai báo trung thực quốc tịch trong các hồ sơ pháp lý, xin visa, tài chính, thuế, quân sự.
• Tránh dùng hai hộ chiếu không đúng mục đích (ví dụ: nhập cảnh bằng hộ chiếu nước A rồi xin visa bằng hộ chiếu nước B).
• Nếu gian dối trong khai báo quốc tịch, có thể bị từ chối nhập cảnh, bị thu hồi quốc tịch, hoặc truy tố hình sự.

Theo IRCC (Canada) năm 2025: Người bị phát hiện khai sai thông tin trong quá trình xin nhập tịch Canada (ví dụ: che giấu quốc tịch khác, gian lận về nơi cư trú) có thể bị thu hồi quốc tịch, hủy hộ chiếu và trục xuất.

Ai nên cân nhắc giữ hai quốc tịch?

Sở hữu hai quốc tịch không phải là nhu cầu của mọi người, nhưng với một số nhóm đối tượng, đây là lựa chọn chiến lược để mở rộng cơ hội sinh sống, học tập, đầu tư hoặc bảo vệ tài sản toàn cầu. Dưới đây là những nhóm người nên cân nhắc giữ song tịch, dựa trên mục tiêu cá nhân và chính sách quốc gia.

• Doanh nhân và nhà đầu tư toàn cầu: Tận dụng chính sách ưu đãi đầu tư, quyền sở hữu tài sản, và mở rộng thị trường kinh doanh tại nhiều quốc gia.
• Người làm việc trong môi trường quốc tế: Linh hoạt cư trú và công tác xuyên biên giới, hưởng lợi từ nhiều hệ thống bảo hiểm và phúc lợi nghề nghiệp.
• Gia đình có con học tập và sinh sống tại nước ngoài: Giúp con được hưởng quyền công dân, học phí ưu đãi, bảo hiểm y tế và hỗ trợ an sinh xã hội như người bản xứ.
• Người muốn đảm bảo an sinh xã hội và quyền lợi pháp lý kép: Hưởng lương hưu, bảo hiểm, trợ cấp từ hai quốc gia (nếu đủ điều kiện); giảm rủi ro tài chính và pháp lý.
• Người có nguồn gốc hoặc quan hệ gia đình đa quốc tịch: Thuận tiện trong việc duy trì mối liên kết văn hóa, quyền thừa kế, đoàn tụ gia đình hoặc chăm sóc thân nhân cao tuổi.
• Người cao tuổi về hưu ở nước ngoài nhưng muốn giữ quốc tịch gốc: Giữ quyền quay về sinh sống, chăm sóc y tế hoặc nhận lương hưu tại cả hai quốc gia.

Kết luận

Việc sở hữu hai quốc tịch mở ra nhiều cơ hội vượt ngoài biên giới – từ tự do đi lại, quyền cư trú và làm việc hợp pháp, đến hưởng phúc lợi xã hội và bảo vệ tài sản ở nhiều quốc gia. Đây không chỉ là lợi thế về pháp lý mà còn là chiến lược linh hoạt cho tương lai cá nhân và gia đình trong bối cảnh toàn cầu hóa ngày càng mạnh mẽ.

Tuy nhiên, song tịch cũng đi kèm trách nhiệm: người sở hữu hai quốc tịch cần tuân thủ luật pháp song song, đặc biệt là nghĩa vụ thuế và khai báo trung thực khi làm thủ tục pháp lý. Vì vậy, trước khi quyết định giữ hai quốc tịch, mỗi người nên cân nhắc kỹ rủi ro, quy định của từng nước và mục tiêu dài hạn của bản thân.

Nếu bạn thuộc nhóm người thường xuyên di chuyển quốc tế, có con học tập nước ngoài, hay đang tìm kiếm sự ổn định đa quốc gia, thì giữ hai quốc tịch là lựa chọn nên được xem xét một cách bài bản và đúng luật.

Để tìm hiểu thêm về quốc tịch, định cư và quyền lợi di trú quốc tế, bạn có thể tham khảo các bài viết chuyên sâu tại blog của VICTORY.