Xử lý khi dự án EB-5 thất bại: Bảo vệ vốn và quyền định cư

Khi đầu tư theo diện EB-5, không ai mong muốn dự án gặp rủi ro. Tuy nhiên, thực tế cho thấy đã có không ít trường hợp nhà đầu tư rơi vào tình huống bị từ chối thẻ xanh, không được hoàn vốn hoặc mất cả quyền cư trú tại Mỹ vì chọn nhầm dự án. Điều quan trọng là: bạn cần biết phải làm gì nếu điều đó xảy ra.

Bài viết này sẽ giúp bạn nhận diện các tình huống được coi là thất bại trong EB-5, phân tích hậu quả cụ thể, và quan trọng nhất – hướng dẫn những bước cần làm để bảo vệ quyền lợi tài chính, pháp lý và cơ hội định cư của chính mình. Nếu bạn đang lo lắng vì dự án có dấu hiệu trục trặc, hoặc muốn chuẩn bị cho mọi khả năng, đây là nội dung bạn không nên bỏ qua.

Những tình huống được coi là thất bại trong dự án EB-5

Trong EB-5, “thất bại” không chỉ là việc mất tiền. Đó còn là những trường hợp khiến nhà đầu tư không thể đạt được mục tiêu định cư, mất quyền lợi pháp lý hoặc không được hoàn vốn theo kế hoạch.

Dưới đây là 4 tình huống điển hình được USCIS và các chuyên gia đánh giá là rủi ro cao trong đầu tư EB-5.

Dự án không tạo đủ 10 việc làm hợp lệ

Theo quy định, mỗi nhà đầu tư EB-5 phải gắn với tối thiểu 10 việc làm toàn thời gian cho công dân hoặc thường trú nhân Mỹ. Việc không đáp ứng điều kiện này dẫn đến việc Form I-829 bị từ chối, đồng nghĩa:

• Không được cấp thẻ xanh vĩnh viễn
• Mất tình trạng cư trú sau thời gian thẻ xanh có điều kiện
• Phải rời khỏi Mỹ nếu không có visa thay thế hợp pháp

Thực tế: Một số dự án đã triển khai nhưng không đủ quy mô hoặc chậm tiến độ dẫn đến việc làm thực tế không được tạo ra, dù nhà đầu tư đã chuyển tiền hợp lệ.

Developer phá sản hoặc không trả được khoản vay

Trong các dự án theo mô hình Loan Model, nếu đơn vị phát triển (developer) không trả nợ hoặc phá sản, dòng vốn EB-5 bị mất khả năng thu hồi.

Hậu quả:

• Không hoàn lại vốn đầu tư 800.000 USD hoặc 1.050.000 USD
• Dự án có thể vẫn tạo đủ việc làm, nhưng nhà đầu tư mất trắng phần tài chính

Thông tin pháp lý: USCIS không can thiệp hoặc bảo vệ quyền tài chính – nhà đầu tư chỉ có thể xử lý qua kiện tụng dân sự hoặc thương lượng với bên vay.

Trung tâm vùng bị đình chỉ hoặc rút phép bởi USCIS

Theo đạo luật RIA 2022, USCIS có quyền đình chỉ hoặc thu hồi giấy phép trung tâm vùng nếu:

• Không nộp báo cáo định kỳ
• Gian lận hoặc sử dụng sai mục đích vốn EB-5
• Không tuân thủ quy trình quản lý minh bạch

Hậu quả:

• Các dự án thuộc trung tâm vùng đó trở nên không hợp lệ
• Hồ sơ của nhà đầu tư bị ảnh hưởng, có thể bị từ chối visa hoặc không được chấp thuận I-526/I-829

Nguồn: USCIS – Terminated Regional Centers – danh sách các trung tâm bị đình chỉ hoặc thu hồi.

Hồ sơ bị USCIS từ chối do gian lận hoặc thiếu minh bạch

Một số dự án cố tình che giấu thông tin tài chính, cấu trúc pháp lý, hoặc tình trạng hoạt động thực tế, dẫn đến:

• Nhà đầu tư không biết rủi ro
• USCIS phát hiện sai phạm và từ chối hồ sơ vì không đáp ứng điều kiện “at-risk investment”

Các dấu hiệu thường gặp:

• Không cung cấp hồ sơ kiểm toán
• Dự án “vẽ trên giấy”, không có hoạt động triển khai thực tế
• Developer hoặc trung tâm vùng có tiền sử bị SEC hoặc USCIS điều tra

Kênh khiếu nại chính thức:

• USCIS Fraud Reporting: uscis.gov/report-fraud
• SEC Whistleblower Program: sec.gov/whistleblower

Hậu quả khi dự án EB-5 thất bại

Thất bại của một dự án EB-5 không chỉ đơn thuần là vấn đề tài chính. Trong nhiều trường hợp, nhà đầu tư có thể mất cả quyền cư trú hợp pháp tại Mỹ, làm gián đoạn hoặc chấm dứt kế hoạch định cư cho cả gia đình.

Dưới đây là những hậu quả cụ thể về mặt định cư và tài chính mà nhà đầu tư cần hiểu rõ để kịp thời có phương án xử lý.

Hậu quả về mặt định cư

• Bị từ chối đơn I-829 – không được cấp thẻ xanh vĩnh viễn: USCIS chỉ chấp thuận I-829 nếu dự án tạo đủ tối thiểu 10 việc làm và khoản đầu tư được duy trì đúng quy định trong thời gian yêu cầu. Nếu không, USCIS sẽ từ chối đơn và nhà đầu tư không được nâng tình trạng từ thẻ xanh có điều kiện lên thẻ xanh vĩnh viễn.
• Mất tình trạng cư trú tại Mỹ: Khi I-829 bị từ chối, nhà đầu tư và gia đình sẽ không còn cơ sở hợp pháp để ở lại Mỹ nếu không có visa thay thế. USCIS có thể gửi Thông báo rút tình trạng (Notice to Appear – NTA) và yêu cầu rời khỏi Mỹ trong thời gian ngắn.
• Không còn cơ hội nộp lại EB-5 nếu quá hạn: Trong nhiều trường hợp, nhà đầu tư không phát hiện sớm sai phạm của dự án. Khi quá thời hạn hợp lệ hoặc mất trạng thái cư trú, việc nộp lại một hồ sơ EB-5 mới hoặc chuyển diện khác trở nên rất khó khăn.

Hậu quả về mặt tài chính

• Mất toàn bộ khoản đầu tư 800.000 USD hoặc 1.050.000 USD: Nếu dự án phá sản, không trả được khoản vay (trong loan model), hoặc không có tài sản bảo đảm, nhà đầu tư có thể mất toàn bộ số tiền đã chuyển.
• Không được hoàn lại các khoản phí dịch vụ:
  • Phí hành chính dự án (thường từ 50.000 – 70.000 USD)
  • Phí luật sư di trú
  • Phí dịch vụ trung gian, phí chuyển tiền

Tổng thiệt hại tài chính thường vượt quá 1 triệu USD nếu không có biện pháp bảo vệ sớm.

Xem thêm: Cảnh báo những trường hợp lừa đảo đầu tư EB-5 định cư Mỹ

Các bước cần làm khi dự án EB-5 thất bại

Khi phát hiện dự án EB-5 gặp rủi ro – từ việc không tạo đủ việc làm, developer phá sản, đến việc bị từ chối đơn I-829 – điều quan trọng nhất là hành động kịp thời và đúng trình tự pháp lý.

Dưới đây là 5 bước quan trọng mà nhà đầu tư cần thực hiện để bảo vệ quyền lợi của mình.

Xác minh nguyên nhân thất bại và mức độ ảnh hưởng

Trước tiên, cần xác định rõ vấn đề là gì và ai là bên có trách nhiệm:

• Dự án có thực sự không tạo đủ 10 việc làm như cam kết?
• Trung tâm vùng có bị USCIS đình chỉ hoặc thu hồi giấy phép hoạt động không?
• Developer có thông báo phá sản hợp pháp hay chỉ trì hoãn hoàn vốn?

Hành động cần làm:

• Liên hệ trực tiếp với trung tâm vùng và yêu cầu báo cáo chính thức
• Tra cứu tình trạng của trung tâm vùng trên trang USCIS.gov
• Thu thập văn bản, email, hồ sơ chứng minh dấu hiệu bất thường

Kiểm tra các điều khoản pháp lý trong hợp đồng đầu tư

Hầu hết dự án EB-5 đều có các hợp đồng như: Offering Memorandum (PPM), Loan Agreement, Subscription Agreement – đây là cơ sở pháp lý để xác định trách nhiệm và quyền lợi trong tình huống xấu.

Nội dung cần kiểm tra:

• Có điều khoản nào quy định về hoàn vốn nếu dự án thất bại không?
• Có tài sản bảo đảm hoặc điều khoản xử lý phá sản không?
• Trung tâm vùng có trách nhiệm gì trong trường hợp developer mất khả năng thanh toán?

Nếu có điều khoản bảo vệ nhà đầu tư, bạn có thể sử dụng làm căn cứ yêu cầu thanh toán, thương lượng hoặc khởi kiện.

Làm việc với luật sư di trú và luật sư tài chính

Ở giai đoạn này, bạn nên có ít nhất 2 luật sư độc lập:

• Luật sư di trú: Đánh giá tình trạng hồ sơ, khả năng cứu vãn I-829 hoặc chuyển diện visa
• Luật sư tài chính/doanh nghiệp: Tư vấn khả năng kiện developer hoặc trung tâm vùng theo hợp đồng đầu tư

Kết quả mong muốn:

• Tìm giải pháp bảo vệ quyền định cư hợp pháp
• Thu hồi một phần hoặc toàn bộ khoản đầu tư nếu có cơ sở pháp lý

Gửi khiếu nại hoặc tố cáo nếu có dấu hiệu gian lận

Nếu phát hiện dấu hiệu lừa đảo, làm giả hồ sơ, sử dụng sai vốn EB-5 hoặc thông tin sai lệch khi kêu gọi đầu tư, bạn có thể:

• Gửi đơn tố cáo đến USCIS: uscis.gov/report-fraud
• Gửi khiếu nại đến Ủy ban Chứng khoán Hoa Kỳ (SEC) nếu có yếu tố gian lận đầu tư: sec.gov/complaint

Lưu ý: Tố cáo hợp pháp có thể giúp bạn làm rõ trách nhiệm của các bên và tăng cơ hội được hỗ trợ về pháp lý sau này.

Cân nhắc tái đầu tư EB-5 hoặc chuyển sang diện định cư khác

Nếu USCIS từ chối I-829 nhưng bạn vẫn còn thời gian và điều kiện tài chính, 2 hướng xử lý phổ biến:

• Tái nộp hồ sơ EB-5: Chọn một dự án mới đã có Exemplar I-526E hoặc track record phê duyệt
• Chuyển diện định cư khác: Nếu bạn đủ điều kiện, có thể cân nhắc các lựa chọn khác như:
  • L-1A: nếu bạn đang kinh doanh hoặc quản lý tại Việt Nam
  • EB-1C: nếu là quản lý cấp cao hoặc chủ doanh nghiệp
  • E-2: nếu đầu tư vào Mỹ qua hiệp định đầu tư song phương (áp dụng nếu có quốc tịch phù hợp)

Lưu ý: Nếu ở lại Mỹ bằng thẻ xanh có điều kiện, bạn cần duy trì tình trạng hợp pháp để có thời gian xử lý các bước tái đầu tư mà không bị gián đoạn cư trú.

Cách phòng tránh rủi ro từ đầu – Chọn dự án EB-5 an toàn ngay từ đầu

Trong EB-5, việc chọn đúng dự án ngay từ đầu là yếu tố quyết định 80% khả năng thành công – không chỉ về mặt định cư, mà còn là bảo toàn khoản đầu tư hàng triệu đô. Dưới đây là 3 chiến lược quan trọng VICTORY luôn áp dụng khi tư vấn cho khách hàng, nhằm giúp họ tránh rủi ro ngay từ giai đoạn đầu tiên.

Làm việc với đơn vị tư vấn có kinh nghiệm và độc lập

Một đơn vị tư vấn đáng tin cậy không chỉ giới thiệu dự án, mà còn phải kiểm định pháp lý – phân tích rủi ro – theo sát suốt hành trình định cư.

Lời khuyên từ VICTORY:

• Ưu tiên làm việc với đơn vị đã có kinh nghiệm thực chiến với hồ sơ I-526 và I-829
• Hỏi thẳng: “Dự án này có từng bị USCIS từ chối hồ sơ nào chưa?”
• Yêu cầu được cung cấp hồ sơ pháp lý đầy đủ trước khi ký hợp đồng hoặc chuyển tiền

Tại VICTORY, chúng tôi không nhận đại lý dự án EB-5 nào nếu không tự mình rà soát đầy đủ hồ sơ, bao gồm: Offering Memorandum, Business Plan chuẩn Matter of Ho, Economic Impact Report và tình trạng pháp lý của trung tâm vùng.

Ưu tiên dự án có lịch sử I-526/I-829 được duyệt

Dự án “đẹp” trên giấy không quan trọng bằng dự án đã được USCIS thực sự phê duyệt cho những nhà đầu tư trước đó. Những dự án này thường:

• Có mẫu hồ sơ Exemplar I-526E đã được USCIS chấp thuận
• Có track record rõ ràng: bao nhiêu người nộp, bao nhiêu người đã nhận thẻ xanh
• Được triển khai bởi developer uy tín, có năng lực tài chính

Lưu ý từ VICTORY: Dự án có I-526 được duyệt không đồng nghĩa chắc chắn I-829 sẽ thành công – nhưng đó là chỉ báo quan trọng về khả năng tạo việc làm và tuân thủ cấu trúc pháp lý.

Kiểm tra kỹ hồ sơ pháp lý và tình trạng trung tâm vùng

Trung tâm vùng là đơn vị trung gian, có vai trò quản lý vốn, báo cáo việc làm và đại diện pháp lý cho phần lớn hồ sơ EB-5 gián tiếp. Tuy nhiên, không phải trung tâm nào cũng đạt chuẩn.

VICTORY luôn kiểm tra 3 yếu tố quan trọng sau:

• Tình trạng hoạt động: Trung tâm còn hiệu lực, không bị USCIS đình chỉ hay đưa vào danh sách theo dõi
• Tuân thủ RIA 2022: Có nộp đầy đủ báo cáo hàng năm, được kiểm toán độc lập
• Không bị điều tra gian lận hoặc có tranh chấp pháp lý đang diễn ra

“Trong EB-5, phòng ngừa rủi ro không bắt đầu bằng hồ sơ – mà bắt đầu từ khâu chọn dự án.” Nếu bạn chưa chắc chắn về lựa chọn hiện tại, hoặc muốn VICTORY rà soát giúp dự án bạn đang cân nhắc, hãy chủ động kiểm tra trước khi chuyển vốn. Một buổi đánh giá độc lập có thể giúp bạn tránh mất 800.000 USD – và cả cơ hội định cư Mỹ cho gia đình mình.

Kết luận

Thất bại trong đầu tư EB-5 là điều không ai mong muốn, nhưng vẫn có thể xảy ra ngay cả với những dự án được quảng bá rầm rộ. Tuy nhiên, một hồ sơ gặp trục trặc không có nghĩa là kết thúc con đường định cư Mỹ. Điều quan trọng là bạn phát hiện sớm, hành động kịp thời và có người đồng hành đủ năng lực để đi cùng trong giai đoạn khó khăn nhất.

Từ việc xác minh nguyên nhân, rà soát quyền lợi hợp đồng, đến lên phương án xử lý định cư và đầu tư lại – mỗi bước đều cần được thực hiện bài bản, không vội vàng, không cảm tính. Và trên hết, chọn đúng dự án ngay từ đầu vẫn là cách phòng ngừa rủi ro hiệu quả nhất.

Victory Investment Consultants sẵn sàng đồng hành cùng nhà đầu tư trong mọi giai đoạn – từ thẩm định dự án đến xử lý các tình huống rủi ro như bị từ chối I-829, không hoàn vốn, hay trung tâm vùng bị đình chỉ.