[Bản tin Mỹ] Mỹ mở rộng tiêu chuẩn “phẩm chất đạo đức tốt” khi xét đơn nhập tịch 2025

Ngày 15/8/2025, Cơ quan Di trú và Nhập tịch Hoa Kỳ (USCIS) dưới chính quyền Trump ban hành hướng dẫn mới, mở rộng cách đánh giá tiêu chuẩn “phẩm chất đạo đức tốt” đối với người nộp đơn nhập tịch Mỹ. Đây là lần điều chỉnh lớn trong nhiều năm, đánh dấu sự thay đổi từ cách xét duyệt dựa chủ yếu vào vi phạm hình sự nghiêm trọng sang việc đánh giá toàn diện hơn, bao gồm cả đóng góp tích cực của cá nhân và những hành vi nhỏ nhưng gây lo ngại trong cộng đồng. Động thái này cho thấy chính quyền Trump tiếp tục siết chặt quy trình nhập cư hợp pháp, tác động trực tiếp đến hàng trăm nghìn người chuẩn bị bước vào giai đoạn cuối để trở thành công dân Mỹ.

Những điểm thay đổi nổi bật trong tiêu chuẩn GMC

Bản ghi nhớ mới của USCIS ngày 15/8/2025 đã mở rộng phạm vi đánh giá “phẩm chất đạo đức tốt” (Good Moral Character – GMC), đưa ra 4 nhóm thay đổi lớn, bao gồm cả điểm cộng cho hành vi tích cực, siết chặt giám sát các vi phạm nhỏ, khuyến khích yếu tố cải tạo và tăng quyền tùy nghi cho viên chức di trú.

Đóng góp tích cực có thể giúp tăng cơ hội nhập tịch

Lần đầu tiên, USCIS yêu cầu viên chức đánh giá toàn diện cả mặt tích cực của ứng viên khi xét nhập tịch. Những yếu tố dưới đây có thể trở thành điểm cộng quan trọng:

• Tham gia cộng đồng lâu dài: ví dụ tham gia tổ chức thiện nguyện, hội đồng trường học, hội đồng nhà thờ hoặc các hoạt động xã hội.
• Vai trò chăm sóc gia đình: chứng minh trách nhiệm trong việc nuôi dạy con cái, chăm sóc người già hoặc thành viên gia đình có nhu cầu đặc biệt.
• Thành tích giáo dục: hoàn thành bằng cấp, chứng chỉ hoặc có thành tích nổi bật trong học tập tại Mỹ.
• Lịch sử làm việc ổn định, tuân thủ pháp luật: gắn bó lâu dài với một hoặc nhiều công việc hợp pháp, không có vi phạm lao động.
• Trách nhiệm tài chính: nộp thuế đầy đủ, không trốn tránh nghĩa vụ tài chính, thực hiện tốt trách nhiệm xã hội.
• Thời gian cư trú hợp pháp tại Mỹ: số năm sinh sống dài hạn, tuân thủ đúng quy định thị thực và quy chế di trú.

Hành vi tiêu cực sẽ bị siết chặt hơn khi xét duyệt

Bên cạnh điểm cộng, USCIS cũng nâng mức giám sát đối với hành vi tiêu cực, kể cả khi hành vi đó không cấu thành tội phạm nghiêm trọng:

• Hành vi hợp pháp nhưng “gây lo ngại xã hội”: ví dụ vi phạm giao thông nhiều lần, quấy rối người khác, hành vi chèo kéo hoặc gây rối trật tự nơi công cộng.
• Vi phạm mang tính điều kiện: lái xe khi say (DUI), bỏ phiếu bất hợp pháp, liên quan đến chất cấm hoặc vi phạm pháp luật về ma túy.
• Hành vi không phù hợp chuẩn mực công dân “trung bình”: bất kỳ hành vi nào bị cộng đồng nhìn nhận là trái với đạo đức hoặc gây ảnh hưởng tiêu cực đến trật tự xã hội.

Cơ hội cho người chứng minh cải tạo và thay đổi

USCIS khẳng định không khép chặt cánh cửa hoàn toàn cho người từng có sai phạm, mà thay vào đó nhấn mạnh đến bằng chứng cải tạo và thay đổi tích cực:

• Hoàn thành án treo/probation theo đúng quy định pháp luật.
• Nộp đầy đủ thuế hoặc tiền cấp dưỡng còn nợ, chứng minh thiện chí khắc phục hậu quả.
• Có thư giới thiệu, minh chứng tham gia cộng đồng, cho thấy được sự tin tưởng và đánh giá tích cực từ xã hội.
• Đóng vai trò cố vấn, hỗ trợ người khác có cùng hoàn cảnh, chứng minh được giá trị đóng góp trở lại cộng đồng.

Viên chức di trú có thêm quyền tùy nghi từ chối hồ sơ

Một trong những thay đổi gây nhiều chú ý là việc trao thêm quyền chủ quan cho viên chức di trú trong xét duyệt:

• Hành vi “cấm tuyệt đối” vẫn giữ nguyên, như giết người, tội ác chống loài người, khủng bố.
• Tuy nhiên, ngoài khung vi phạm bắt buộc, viên chức có thể từ chối hồ sơ dựa trên đánh giá chủ quan về hành vi của ứng viên, kể cả khi hành vi đó không thuộc diện cấm theo luật định.

Điều này đồng nghĩa, quy trình nhập tịch sẽ mang tính chủ quan nhiều hơn trước, và kết quả có thể phụ thuộc vào cách đánh giá cụ thể của từng viên chức trong từng trường hợp.

Chính sách mới phản ánh xu hướng siết chặt nhập cư hợp pháp

Việc mở rộng tiêu chuẩn “phẩm chất đạo đức tốt” không phải là động thái đơn lẻ, mà nằm trong xu hướng chung của chính quyền Trump nhằm siết chặt toàn bộ quy trình nhập cư hợp pháp.

Trong những năm gần đây, ngoài các biện pháp cưỡng chế đối với người nhập cư không giấy tờ, chính quyền cũng liên tục nâng mức rà soát với các hồ sơ hợp pháp như thẻ xanh, visa và nay là nhập tịch. Điều này thể hiện qua:

• Mở rộng tiêu chuẩn xét duyệt: từ chỗ chỉ tập trung vào tội phạm nghiêm trọng, USCIS nay cân nhắc cả hành vi nhỏ hoặc hợp pháp nhưng bị coi là “không phù hợp”.
• Tăng tính chủ quan trong đánh giá: trao thêm quyền cho viên chức di trú để từ chối hồ sơ, khiến kết quả trở nên khó dự đoán hơn.
• Gia tăng gánh nặng chứng minh: người nhập cư không chỉ phải “không phạm sai lầm” mà còn phải thể hiện được hình ảnh công dân gương mẫu, có đóng góp tích cực cho xã hội.

Theo số liệu USCIS, mỗi năm có khoảng 600.000 đến 1 triệu người nhập cư hoàn tất quy trình nhập tịch. Với chính sách mới, nhóm ứng viên này sẽ phải đối mặt với nhiều thách thức hơn, từ việc chuẩn bị hồ sơ minh chứng đến nguy cơ bị từ chối vì lý do trước đây ít được để ý.

Điều này phản ánh một sự thay đổi chiến lược: nhập tịch không còn được coi đơn thuần là một “quyền lợi hợp pháp” sau nhiều năm cư trú, mà là một quy trình chọn lọc chặt chẽ để xác định ai thực sự xứng đáng trở thành công dân Mỹ theo tiêu chuẩn của chính quyền đương nhiệm.

Người nộp đơn nhập tịch cần chuẩn bị gì trong bối cảnh mới?

Với chính sách mở rộng tiêu chuẩn “phẩm chất đạo đức tốt”, việc xin nhập tịch Mỹ trong năm 2025 sẽ đòi hỏi ứng viên chuẩn bị kỹ lưỡng hơn bao giờ hết. Không chỉ chứng minh không có tiền án tiền sự nghiêm trọng, ứng viên còn cần thể hiện được sự gắn kết tích cực với cộng đồng và xã hội Mỹ.

Một số điểm quan trọng cần lưu ý:

• Hồ sơ minh bạch, toàn diện: chuẩn bị đầy đủ giấy tờ cá nhân, lịch sử cư trú, hồ sơ thuế, việc làm và các nghĩa vụ tài chính khác. Bất kỳ thiếu sót nào cũng có thể tạo ra rủi ro.
• Làm nổi bật đóng góp tích cực: đưa vào hồ sơ bằng chứng về tham gia cộng đồng, công tác xã hội, vai trò chăm sóc gia đình, thành tích học tập hoặc lao động ổn định.
• Chứng minh cải tạo nếu từng vi phạm: cung cấp giấy tờ chứng minh đã hoàn thành nghĩa vụ pháp lý, thư giới thiệu từ cộng đồng, hoặc bằng chứng về sự thay đổi tích cực trong hành vi.
• Tham khảo chuyên gia pháp lý: do USCIS trao nhiều quyền tùy nghi hơn cho viên chức xét duyệt, ứng viên nên cân nhắc tham vấn luật sư hoặc chuyên gia di trú để chuẩn bị chiến lược hồ sơ tốt nhất.
• Sẵn sàng cho quy trình kéo dài: việc bổ sung hồ sơ, giải trình hành vi hoặc cung cấp thêm minh chứng có thể khiến thời gian xét duyệt lâu hơn so với trước đây.

Trong bối cảnh mới, việc chứng minh “đủ điều kiện” không còn là điều kiện đủ. Người nhập cư cần chủ động thể hiện mình là một thành viên có trách nhiệm và đáng tin cậy của cộng đồng Mỹ, để tăng khả năng vượt qua giai đoạn xét duyệt vốn ngày càng khắt khe và mang tính chủ quan này.

Kết luận

Việc mở rộng tiêu chuẩn “phẩm chất đạo đức tốt” trong xét duyệt nhập tịch từ ngày 15/8/2025 cho thấy quy trình trở thành công dân Mỹ đang ngày càng khắt khe và khó đoán định hơn. Người nộp đơn không chỉ cần hồ sơ pháp lý hoàn chỉnh, mà còn phải chứng minh được mình là một thành viên có trách nhiệm, có đóng góp tích cực cho cộng đồng.

Để không bỏ lỡ những cập nhật mới nhất về chính sách di trú Mỹ, bạn có thể theo dõi thường xuyên blog của VICTORY.