Dự án thất bại có ảnh hưởng đến việc định cư Canada không?

Dự án thất bại có ảnh hưởng đến việc định cư Canada không? Câu trả lời là: có thể có, nhưng không phải lúc nào cũng vậy – tùy thuộc vào chương trình định cư Canada bạn tham gia.

Với Start-up Visa, bạn vẫn giữ được thường trú nhân (PR) kể cả khi doanh nghiệp không thành công, miễn là không vi phạm các điều kiện khác. Tuy nhiên, nếu bạn tham gia theo PNP diện doanh nhân, thì việc dự án thất bại trước khi được cấp PR có thể khiến bạn bị từ chối đề cử hoặc không đủ điều kiện lên thường trú.

Bài viết này sẽ giúp bạn làm rõ: khi nào thất bại là chấp nhận được và khi nào thì không, cũng như cách để giảm thiểu rủi ro mất tư cách định cư khi dự án không đi đúng kỳ vọng, để từ đó có sự chuẩn bị chắc chắn hơn trong hành trình định cư tại Canada.

Chương trình Start-up Visa: Thất bại có bị ảnh hưởng không?

Theo thông tin chính thức từ IRCC, nếu bạn đã được cấp thường trú nhân (PR) thông qua chương trình Start-up Visa (SUV), thì việc doanh nghiệp sau đó không hoạt động như kỳ vọng không ảnh hưởng đến tình trạng PR của bạn.

“If your business fails, it doesn’t affect your permanent resident status. We recognize that not every business will succeed and this program is designed so that the risk is shared between the public and private sector.” (Nguồn: IRCC – Start-up Visa)

Nói cách khác, bạn không bị mất PR chỉ vì dự án khởi nghiệp không thành công. Đây là một trong những ưu điểm lớn nhất khiến Start-up Visa trở thành lựa chọn hấp dẫn cho các doanh nhân giai đoạn đầu – những người có ý tưởng tốt nhưng chưa chắc chắn về tỷ lệ thành công của dự án.

Vì sao chính phủ Canada lại không xem thất bại là lý do mất PR?

Chính phủ Canada thiết kế chương trình Start-up Visa dựa trên nguyên tắc khuyến khích tinh thần sáng tạo và chấp nhận rủi ro trong khởi nghiệp. Họ hiểu rằng không phải mô hình kinh doanh nào cũng thành công, và khởi nghiệp luôn tiềm ẩn khả năng thất bại. Do đó, IRCC không đưa ra ràng buộc về việc duy trì doanh nghiệp hoạt động lâu dài sau khi đã cấp PR.

Các lý do cụ thể:

• Định cư không gắn với lợi nhuận: Tình trạng PR không phụ thuộc vào kết quả kinh doanh (doanh thu, lợi nhuận…).
• Tôn trọng bản chất khởi nghiệp: Chính phủ mong muốn thu hút các ý tưởng táo bạo, đổi mới, chấp nhận khả năng rủi ro và thất bại.
• Tập trung vào giai đoạn đầu: Việc cấp PR dựa trên hồ sơ và năng lực ban đầu, chứ không phải kết quả vận hành sau khi định cư.

Khi nào thất bại vẫn có thể ảnh hưởng đến PR trong SUV?

Dù IRCC không yêu cầu dự án phải thành công, nhưng vẫn có những trường hợp thất bại bị xem xét lại, nếu có yếu tố vi phạm:

• Khai gian vai trò trong nhóm khởi nghiệp
•  Làm hồ sơ “hình thức” để xin PR, không có dự án thật
• Không triển khai gì sau khi nhận PR
• Bị phát hiện vi phạm pháp luật, gian lận tài chính, hoặc gian lận hồ sơ

Trong những trường hợp này, IRCC có quyền điều tra và thu hồi PR, không phải vì thất bại kinh doanh mà vì vi phạm quy định di trú.

PNP diện doanh nhân – Chương trình Đề cử Tỉnh bang → thất bại có thể ảnh hưởng

Khác với Start-up Visa, PNP không chỉ xét ý tưởng mà xét cả kết quả vận hành, đặc biệt là giai đoạn trước khi cấp thư đề cử. Thất bại trong quá trình này có thể khiến bạn không đủ điều kiện để nộp đơn xin PR.

Các chương trình PNP diện doanh nhân đều có một quy trình 2 giai đoạn:

1. Giấy phép làm việc tạm thời (Work Permit): Sau khi được tỉnh bang đánh giá hồ sơ và mời nộp đơn, bạn sẽ ký một thỏa thuận thực hiện dự án (gọi là Performance Agreement) và được cấp giấy phép lao động để sang Canada.
2. Đề cử thường trú (Nomination): Sau khi doanh nghiệp được vận hành đúng cam kết trong 12–24 tháng, bạn mới được tỉnh bang cấp Thư đề cử tỉnh bang (Nomination Letter) để nộp hồ sơ PR lên IRCC.

Nếu bạn không đáp ứng đầy đủ các điều kiện trong thỏa thuận, tỉnh bang có thể không cấp thư đề cử, đồng nghĩa với việc không đủ điều kiện xin PR.

Điều kiện doanh nghiệp cần đạt để được cấp đề cử

Dù mỗi tỉnh bang có quy định riêng, nhưng hầu hết đều yêu cầu bạn phải:

• Đầu tư tối thiểu một khoản tiền, thường từ 150.000 đến 600.000 CAD tùy tỉnh và khu vực.
• Tạo ít nhất một việc làm cho công dân hoặc thường trú nhân Canada.
• Duy trì hoạt động doanh nghiệp trong thời gian tối thiểu từ 12 đến 20 tháng.
• Thường trú tại tỉnh bang đó và trực tiếp tham gia điều hành doanh nghiệp.
• Nộp báo cáo hoạt động định kỳ để chứng minh bạn đang thực hiện đúng cam kết.

Nếu không đáp ứng được những điều kiện trên, dù đã có Work Permit và đã sang Canada, bạn vẫn có thể không được cấp thư đề cử, đồng nghĩa với việc không thể nộp hồ sơ xin thường trú nhân.

Khi nào thất bại ảnh hưởng đến việc định cư?

Dưới đây là một số tình huống thường gặp:

• Nếu bạn không triển khai dự án hoặc không đầu tư như cam kết: nguy cơ bị loại khỏi chương trình là rất cao.
• Nếu bạn triển khai nhưng ngừng kinh doanh quá sớm (chưa đủ thời gian yêu cầu): khả năng bị từ chối thư đề cử rất lớn.
• Nếu doanh nghiệp hoạt động yếu nhưng có đủ bằng chứng minh bạch, nhiều tỉnh bang vẫn xem xét linh hoạt, miễn là bạn chứng minh được nỗ lực thực tế.
• Trường hợp nghiêm trọng hơn như báo cáo sai, khai khống hoặc làm hồ sơ hình thức: hồ sơ có thể bị điều tra và từ chối ngay cả khi đang trong giai đoạn xét duyệt.

Thực tế từ các tỉnh bang

Năm 2025, nhiều tỉnh bang như British Columbia, Ontario và Alberta đã nhấn mạnh rằng việc duy trì dự án đúng cam kết là yếu tố bắt buộc trước khi cấp thư đề cử. Thậm chí, một số tỉnh yêu cầu nộp báo cáo tài chính, bảng lương và giấy tờ thuế hằng quý để giám sát.

Chẳng hạn, một ứng viên tại BC mở tiệm ăn nhỏ, đầu tư 180.000 CAD nhưng ngừng hoạt động sau 6 tháng vì thua lỗ. Dù đã có Work Permit và thực sự triển khai dự án, người này vẫn bị từ chối đề cử vì không hoàn thành thời gian hoạt động tối thiểu theo cam kết ban đầu.

Các tình huống thất bại phổ biến và rủi ro có thể xảy ra

Không phải dự án định cư nào cũng đi đúng kế hoạch. Thực tế, có không ít hồ sơ Start-up Visa và PNP doanh nhân bị ảnh hưởng vì các lý do không triển khai, ngừng hoạt động sớm hoặc sai phạm hồ sơ. Dưới đây là những tình huống thất bại phổ biến nhất và rủi ro cụ thể đi kèm mà bạn nên biết để phòng tránh.

Không triển khai dự án sau khi có PR (Start-up Visa)

Trường hợp: Ứng viên nhận được thường trú nhân (PR) thông qua chương trình Start-up Visa nhưng sau khi sang Canada lại không triển khai bất kỳ hoạt động kinh doanh nào.

Rủi ro:

• Nếu bạn không làm gì nhưng không vi phạm luật, bạn vẫn giữ PR.
• Tuy nhiên, nếu IRCC phát hiện hồ sơ ban đầu là giả tạo, vai trò không thực, hoặc có dấu hiệu gian lận hồ sơ, bạn có thể bị điều tra lại và bị rút PR.

Triển khai dự án nhưng đóng cửa sớm (PNP doanh nhân)

Trường hợp: Ứng viên đã được cấp Work Permit và mở doanh nghiệp, nhưng chỉ vận hành vài tháng rồi đóng cửa do lỗ vốn hoặc thay đổi thị trường.

Rủi ro:

• Nếu bạn chưa hoàn thành thời gian vận hành tối thiểu (thường 12–20 tháng) theo cam kết, tỉnh bang có thể từ chối cấp thư đề cử (Nomination Certificate).
• Khi không có thư đề cử, bạn không thể nộp hồ sơ xin PR lên liên bang.
• Tỉnh bang có thể yêu cầu bằng chứng cho mọi hoạt động kinh doanh: báo cáo tài chính, hợp đồng lao động, hồ sơ thuê mặt bằng,…

Chuyển nhượng, bán công ty quá sớm

Trường hợp: Một số ứng viên muốn “thoát khỏi trách nhiệm” nên sau khi vận hành được vài tháng liền sang nhượng, bán lại hoặc đóng doanh nghiệp để tránh lỗ.

Rủi ro:

• Nếu chưa hoàn thành thời gian vận hành cam kết, việc chuyển nhượng được xem như vi phạm điều kiện đầu tư.
• Tỉnh bang có thể đánh giá ứng viên không thực hiện đúng dự án, từ đó từ chối thư đề cử hoặc rút lại Nomination đã cấp.
• Trong một số trường hợp, việc bán doanh nghiệp khi chưa tạo đủ việc làm hoặc không có lãi cũng bị xem là “chạy dự án”.

Dự án bị IRCC hoặc tỉnh bang đánh giá là không thực (artificial arrangement)

Trường hợp: Hồ sơ trình bày dự án khởi nghiệp nhưng thực tế không có đội ngũ thật, không triển khai thật hoặc chỉ làm mô hình giả tạo để xin định cư.

Rủi ro:

• Với Start-up Visa, IRCC đã từng điều tra và từ chối nhiều hồ sơ do nghi ngờ là “template startup” – tức mô hình giả để hợp thức hóa việc nhập cư.
• Nếu dự án bị phát hiện không có giá trị thực tế hoặc được “sắp đặt sẵn”, ứng viên có thể bị từ chối hồ sơ PR hoặc bị thu hồi PR đã cấp.
• Trong PNP, các tỉnh bang cũng ngày càng siết chặt kiểm tra các dự án bị nghi là “đầu tư hình thức”.

Làm sao để không bị mất PR nếu dự án thất bại?

Thực tế, việc kinh doanh thất bại không đồng nghĩa với việc bạn sẽ mất tư cách thường trú nhân (PR) tại Canada. Tuy nhiên, điều này còn phụ thuộc vào chương trình định cư bạn đang tham gia, trạng thái hồ sơ hiện tại và mức độ tuân thủ pháp luật của bạn. Dưới đây là những điều quan trọng cần biết để bảo vệ tình trạng PR, ngay cả khi dự án không thành công.

Trung thực và thực hiện đúng cam kết ban đầu

Điều đầu tiên và quan trọng nhất: tuyệt đối không khai gian hồ sơ. Nếu bạn:

• Tự nhận là người sáng lập nhưng không có vai trò thực tế trong công ty
• Nộp hồ sơ dự án không triển khai thật, chỉ làm để “mua suất định cư”
• Sử dụng người khác để làm thay mình mà không khai báo

Thì ngay cả khi đã có PR, bạn vẫn có thể bị thu hồi tình trạng thường trú nhân nếu IRCC điều tra và phát hiện gian lận. Theo luật di trú Canada, việc cung cấp thông tin sai lệch có thể dẫn đến hủy bỏ PR, cấm nhập cảnh và trục xuất.

Lời khuyên: Hãy chỉ nộp hồ sơ nếu bạn thực sự tham gia dự án, có năng lực triển khai, và sẵn sàng gắn bó với doanh nghiệp mình xây dựng.

Đảm bảo điều kiện cư trú 730 ngày trong 5 năm

Theo quy định của IRCC, để duy trì tư cách PR, bạn phải:

• Sinh sống tại Canada ít nhất 730 ngày trong vòng 5 năm (không cần liên tục)
• Những ngày ở ngoài Canada sẽ không được tính, trừ trường hợp đặc biệt (đi công tác cho công ty Canada, đi cùng vợ/chồng là công dân Canada…)

Ngay cả khi doanh nghiệp thất bại, nếu bạn vẫn đang sống tại Canada, đóng thuế và thực hiện nghĩa vụ công dân, thì bạn không bị ảnh hưởng đến PR.

Lưu ý: Đây là lý do nhiều người có PR nhưng sống ở nước ngoài lâu năm vẫn bị mất tư cách khi quay lại Canada.

Xem thêm: Ở Canada bao lâu thì có quốc tịch? [Cập nhật mới nhất]

Không vi phạm pháp luật hoặc gian lận hồ sơ

Dù dự án thất bại, bạn vẫn có thể giữ PR nếu:

• Bạn không vi phạm luật hình sự, luật thuế hoặc luật lao động tại Canada
• Bạn khai đúng sự thật trong quá trình làm hồ sơ định cư và triển khai kinh doanh
• Bạn không bị IRCC hoặc CBSA (Cơ quan Biên phòng Canada) điều tra vì nghi ngờ gian lận

Trong một số trường hợp, nếu có dấu hiệu gian lận, bạn có thể bị gửi “procedural fairness letter” (thư cảnh báo) từ IRCC. Nếu không phản hồi hoặc không chứng minh được tính minh bạch, bạn có thể bị rút PR.

Soạn thư giải trình rõ ràng nếu có vấn đề phát sinh

Nếu dự án thất bại do yếu tố khách quan (dịch bệnh, biến động thị trường, sức khỏe…), bạn có thể soạn thư giải trình gửi đến tỉnh bang hoặc IRCC để:

• Làm rõ nguyên nhân không hoàn thành dự án
• Chứng minh đã nỗ lực thực hiện đúng kế hoạch
• Cung cấp bằng chứng cho các hoạt động thực tế đã triển khai

Nhiều trường hợp ứng viên được chấp nhận giải trình hợp lý, và vẫn được cấp PR hoặc giữ nguyên PR.

Tại Victory Investment Consultants, chúng tôi hiểu rõ rủi ro mà khách hàng có thể gặp phải nếu dự án không được triển khai đúng cách. Vì vậy, chúng tôi cam kết chỉ thực hiện các dự án thật, có sản phẩm thật – không dừng lại ở mức ý tưởng trên giấy.

• Đội ngũ dự án của VICTORY trực tiếp vận hành và triển khai toàn bộ quy trình kinh doanh tại Canada, đảm bảo dự án không rơi vào tình trạng “làm hình thức để lấy PR”.
• Chủ dự án là thành viên của tổ chức được chỉ định bởi IRCC, có thẩm quyền xét duyệt và đồng hành xuyên suốt từ ý tưởng đến vận hành thực tế.
• Mọi kế hoạch kinh doanh đều được thiết kế sát với thị trường và triển khai được tại Canada, giúp giảm thiểu tối đa rủi ro bị IRCC hoặc tỉnh bang đặt nghi vấn.
• Trong trường hợp có vấn đề phát sinh, VICTORY cũng hỗ trợ soạn thư giải trình minh bạch, bảo vệ quyền lợi định cư của bạn dựa trên nền tảng pháp lý và thực tiễn.

Chúng tôi không chỉ tư vấn – chúng tôi cùng bạn thực sự xây dựng một dự án sống được và sống tốt tại Canada.

Kết luận

Việc một dự án kinh doanh không thành công không đồng nghĩa với việc bạn sẽ mất tư cách thường trú nhân tại Canada. Với chương trình Start-up Visa, chính phủ Canada đã khẳng định rõ: nếu dự án thất bại nhưng bạn không vi phạm pháp luật hay gian lận hồ sơ, bạn vẫn được giữ PR. Đây là chính sách khuyến khích khởi nghiệp thật sự, chấp nhận rủi ro – miễn là bạn trung thực và triển khai nghiêm túc.

Ngược lại, nếu bạn tham gia các chương trình như PNP diện doanh nhân, thì việc thất bại – đặc biệt là trước khi được cấp thư đề cử – có thể ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng xin thường trú. Mỗi tỉnh bang có các điều kiện cụ thể về đầu tư, thời gian vận hành và tạo việc làm, và nếu không hoàn thành đúng cam kết, hồ sơ của bạn có thể bị từ chối.

Dù bạn thuộc chương trình nào, yếu tố then chốt vẫn là tính minh bạch, khả năng triển khai thực tế và tuân thủ đúng quy trình. Một dự án thật, có vận hành đúng mục tiêu luôn là nền tảng vững chắc cho việc định cư an toàn và bền vững tại Canada.

Xem thêm:

• Liệu chính phủ Canada có quy định về việc sở hữu vốn cá nhân khi tham gia chương trình Start-up Visa không?
• Kinh nghiệm triển khai Start-up Visa Canada: Góc nhìn thực tiễn từ hồ sơ thành công tại VICTORY
• Cách nộp đơn xin giấy phép lao động mở diện Start-up Visa (SUV)
• Danh sách câu hỏi phỏng vấn định cư Canada diện Khởi nghiệp (Start-up Visa)
• So sánh chi tiết Start-up Visa và Đầu tư Tỉnh bang: Đâu là con đường định cư Canada phù hợp?