Quốc tịch Bồ Đào Nha 2025: Điều kiện, quy trình và thay đổi luật mới nhất

Quốc tịch Bồ Đào Nha cho phép bạn trở thành công dân chính thức của Liên minh châu Âu, được cấp hộ chiếu Bồ Đào Nha – một trong những hộ chiếu mạnh nhất thế giới, với quyền tự do sinh sống, làm việc và học tập tại 27 quốc gia EU/Schengen.

Để được cấp quốc tịch, người nước ngoài phải cư trú hợp pháp tại Bồ Đào Nha tối thiểu 5 năm, chứng minh trình độ tiếng Bồ Đào Nha A2 và đáp ứng yêu cầu về lý lịch tư pháp, thuế và hội nhập xã hội. Từ năm 2025, Chính phủ Bồ Đào Nha đang xem xét sửa đổi Luật Quốc tịch (Lei n.º 37/81), có thể nâng thời gian cư trú lên 10 năm, vì vậy việc nắm rõ quy định hiện hành là rất quan trọng.

Trong bài viết này, VICTORY sẽ giúp bạn hiểu toàn diện về điều kiện, quy trình và các con đường hợp pháp để xin quốc tịch Bồ Đào Nha, dựa trên thông tin từ Bộ Tư pháp (Ministério da Justiça) và Cơ quan AIMA.

Key Takeaways

• Cư trú hợp pháp 5 năm là điều kiện chính để xin quốc tịch, nhưng luật 2025 đang đề xuất tăng lên 10 năm (7 năm cho công dân các nước nói tiếng Bồ).
• Ứng viên phải có chứng chỉ tiếng Bồ Đào Nha A2 do CAPLE hoặc tổ chức được công nhận cấp; dự kiến sắp tới sẽ bổ sung kiểm tra về văn hóa và hiểu biết công dân.
• Hồ sơ quốc tịch bao gồm: hộ chiếu, thẻ cư trú, chứng chỉ ngôn ngữ, lý lịch tư pháp, chứng minh cư trú và khai thuế đầy đủ.
• Thời gian xử lý hồ sơ trung bình 18-22 tháng theo số liệu IRN 2025, do lượng hồ sơ tồn đọng trên 500.000.
• Quyền lợi công dân Bồ Đào Nha: hộ chiếu EU miễn visa hơn 190 nước, quyền cư trú – làm việc tại 27 quốc gia EU, bảo hộ lãnh sự toàn cầu và phúc lợi xã hội đầy đủ.
• Bồ Đào Nha cho phép song tịch, vì vậy bạn có thể giữ quốc tịch Việt Nam khi được nhập tịch.
• Trẻ sinh tại Bồ Đào Nha có thể được cấp quốc tịch nếu cha/mẹ cư trú hợp pháp từ 1 năm trở lên.

Quốc tịch Bồ Đào Nha là gì?

Quốc tịch Bồ Đào Nha là tư cách công dân chính thức được Nhà nước Bồ Đào Nha công nhận, cho phép người mang quốc tịch này sở hữu hộ chiếu Bồ Đào Nha, đồng thời trở thành công dân Liên minh châu Âu (EU) với toàn bộ quyền lợi về cư trú, việc làm, giáo dục và phúc lợi trong khối EU/Schengen.

Cơ sở pháp lý: được quy định trong Luật Quốc tịch số 37/81 (Lei da Nacionalidade Portuguesa) do Bộ Tư pháp (Ministério da Justiça) ban hành và điều hành, đã được sửa đổi nhiều lần – mới nhất vào năm 2020 và đề xuất bổ sung năm 2025.

Luật xác định các trường hợp được cấp quốc tịch: theo gốc gác, sinh tại Bồ Đào Nha, kết hôn, cư trú lâu dài hoặc đóng góp đặc biệt cho quốc gia.

Cơ quan quản lý quốc tịch

• Bộ Tư pháp (Ministério da Justiça): ban hành và cập nhật luật quốc tịch.
• AIMA (Agência para a Integração, Migrações e Asilo): tiếp nhận và xử lý hồ sơ xin quốc tịch, cư trú và hội nhập.
• Conservatórias do Registo Civil (Phòng đăng ký dân sự): là nơi công bố và lưu trữ hồ sơ quốc tịch chính thức.

Theo Bộ Tư pháp Bồ Đào Nha (justica.gov.pt): “A nacionalidade portuguesa confere o pleno gozo dos direitos de cidadania, incluindo o direito de residir e circular livremente em todos os Estados-Membros da União Europeia.” (Dịch: Quốc tịch Bồ Đào Nha mang lại đầy đủ quyền công dân, bao gồm quyền cư trú và tự do di chuyển trong toàn bộ Liên minh châu Âu.)

Nguồn: Quốc tịch Bồ Đào Nha – Justiça.gov.pt

Các con đường phổ biến để lấy quốc tịch Bồ Đào Nha (2025)

Tính đến năm 2025, người nước ngoài có thể xin quốc tịch Bồ Đào Nha thông qua 5 con đường hợp pháp được quy định trong Luật Quốc tịch số 37/81, gồm:

1. Cư trú lâu dài hợp pháp tại Bồ Đào Nha
2. Kết hôn hoặc sống chung với công dân Bồ Đào Nha
3. Có nguồn gốc Do Thái Sephardic
4. Sinh ra tại Bồ Đào Nha
5. Đóng góp đặc biệt cho quốc gia.

Mỗi hình thức có điều kiện riêng về thời gian cư trú, năng lực ngôn ngữ và chứng minh mối liên hệ thực tế với Bồ Đào Nha.

1. Theo diện cư trú lâu dài

Đây là con đường phổ biến nhất cho người nước ngoài, đặc biệt là nhà đầu tư, người lao động và người định cư diện Golden Visa Bồ Đào Nha.

Điều kiện hiện hành (2025):

• Cư trú hợp pháp tại Bồ Đào Nha tối thiểu 5 năm (theo Lei n.º 37/81, art. 6).
• Có chứng chỉ tiếng Bồ Đào Nha trình độ A2 (do CAPLE hoặc cơ sở được công nhận cấp).
• Có lý lịch tư pháp trong sạch, không bị kết án hình sự nặng hơn 3 năm tù.
• Có nguồn thu nhập hợp pháp và khai thuế đầy đủ trong thời gian cư trú.

Đề xuất thay đổi 2025: Bộ Tư pháp đang xem xét kéo dài thời gian cư trú từ 5 lên 10 năm để xin quốc tịch (chưa có hiệu lực tại thời điểm tháng 10/2025).

Lưu ý: Thời gian cư trú được tính từ ngày cấp thẻ cư trú hợp lệ (Residence Card), không tính thời gian chờ xét duyệt visa.

Theo báo cáo của AIMA tháng 5/2025, khoảng 82% hồ sơ quốc tịch nộp năm 2024 đến từ nhóm cư trú dài hạn hoặc đầu tư định cư (Golden Visa, D7, hoặc Startup Visa).

2. Theo diện kết hôn hoặc sống chung hợp pháp với công dân Bồ Đào Nha

Nếu bạn có quan hệ hôn nhân hoặc sống chung thực tế (união de facto) với công dân Bồ Đào Nha, bạn có thể nộp đơn xin quốc tịch sau 3 năm.

Điều kiện:

• Chứng minh mối quan hệ thực tế và ổn định, không phải hôn nhân giả.
• Có đăng ký hôn nhân tại Conservatória do Registo Civil (Cục Hộ tịch Dân sự).
• Không có tiền án nghiêm trọng và tuân thủ quy định cư trú.

Ưu điểm: Không cần chứng minh thời gian cư trú 5 năm như diện thông thường, nếu mối quan hệ được công nhận hợp pháp.

3. Theo diện gốc gác – người Do Thái Sephardic

Đây là diện đặc biệt được ban hành theo Luật số 30-A/2015, cho phép người nước ngoài chứng minh nguồn gốc Do Thái Sephardic có liên hệ lịch sử với Bồ Đào Nha được xin quốc tịch.

Yêu cầu:

• Có chứng nhận gốc Sephardic do cộng đồng Do Thái Bồ Đào Nha (Lisbon hoặc Porto) cấp.
• Chứng minh mối liên hệ văn hóa, tôn giáo hoặc huyết thống với cộng đồng Sephardic Iberia.
• Có lý lịch tư pháp trong sạch.

Thay đổi mới 2025: Theo quy định mới công bố tháng 4/2025, người nộp đơn phải chứng minh mối liên hệ thực tế hiện nay với Bồ Đào Nha (ví dụ: cư trú, đầu tư, hoặc hoạt động xã hội), không chỉ dựa vào giấy chứng nhận tôn giáo.

Theo Diário da República, Decreto-Lei n.º 26/2024, chính phủ đã “siết chặt” tiêu chí để hạn chế tình trạng xin quốc tịch không gắn bó thực tế.

4. Theo diện sinh tại Bồ Đào Nha

Bồ Đào Nha áp dụng nguyên tắc lãnh thổ kết hợp huyết thống (jus soli + jus sanguinis).

• Trẻ em sinh tại Bồ Đào Nha được cấp quốc tịch nếu cha hoặc mẹ cư trú hợp pháp từ 1 năm trở lên trước thời điểm sinh.
• Nếu cả cha mẹ đều không có cư trú hợp pháp, trẻ có thể xin quốc tịch khi cư trú tại Bồ Đào Nha 5 năm liên tục (theo Lei n.º 2/2020, Art. 1º, nº 1, alínea f)).
• Từ năm 2023, AIMA khuyến khích đăng ký quốc tịch sớm cho trẻ sinh tại Bồ Đào Nha để đảm bảo quyền học tập và phúc lợi xã hội.

Theo số liệu AIMA 2025, có hơn 5.200 trẻ sinh tại Bồ Đào Nha năm 2024 được cấp quốc tịch theo diện này.

5. Theo diện đặc biệt hoặc có công lao cho quốc gia

Cách này dành cho người nước ngoài có đóng góp nổi bật trong khoa học, văn hóa, thể thao, hoặc kinh tế của Bồ Đào Nha.

• Quyết định cấp quốc tịch do Tổng thống Bồ Đào Nha phê duyệt, theo đề nghị của Bộ Tư pháp.
• Mỗi năm, chỉ có khoảng 15-30 trường hợp được cấp quốc tịch theo diện đặc biệt (số liệu Presidência da República, 2025).

Nguồn: Hướng dẫn xin quốc tịch Bồ Đào Nha – Justiça.gov.pt

Điều kiện cơ bản để xin quốc tịch Bồ Đào Nha năm 2025

Điều kiện tối thiểu để xin quốc tịch Bồ Đào Nha bao gồm: cư trú hợp pháp ít nhất 5 năm, chứng chỉ tiếng Bồ Đào Nha cấp độ A2, lý lịch tư pháp trong sạch và bằng chứng hội nhập xã hội.

Tuy nhiên, từ giữa năm 2025, chính phủ đã đề xuất thay đổi quan trọng – tăng thời gian cư trú lên 7 năm cho nước nói tiếng Bồ và 10 năm cho các quốc gia khác – nhưng điều này chưa chính thức có hiệu lực.

Cư trú hợp pháp tối thiểu

Theo quy định hiện hành (trước khi dự luật mới được thông qua), bạn phải cư trú hợp pháp tại Bồ Đào Nha ít nhất 5 năm liên tục để đủ điều kiện xin quốc tịch.

Dự thảo luật 2025 đề xuất tăng thời gian cư trú: từ 5 năm lên 10 năm cho đa số ứng viên; 7 năm cho công dân từ các quốc gia nói tiếng Bồ (CPLP).

Ngoài ra, đề xuất muốn rằng thời gian cư trú được tính kể từ ngày cấp thẻ cư trú đầu tiên, không từ ngày nộp đơn.

Chứng chỉ tiếng Bồ Đào Nha (mức A2)

Ứng viên cần có chứng chỉ tiếng Bồ Đào Nha A2 (nghe – nói – đọc – viết) do CAPLE hoặc tổ chức được công nhận cấp.

Dự luật mới 2025 cũng đề xuất mở rộng yêu cầu ngôn ngữ và kiểm tra kiến thức về văn hóa, quyền và nghĩa vụ công dân như phần của quá trình nhập quốc tịch.

Lý lịch tư pháp trong sạch

Ứng viên không được có kết án tù 3 năm trở lên cho tội mà luật Bồ Đào Nha xem là nghiêm trọng; nếu bị án tù hoặc có tiền án nghiêm trọng, hồ sơ có thể bị từ chối.

Ngoài ra, ứng viên không được được coi là mối đe doạ đến an ninh quốc gia.

Bằng chứng hội nhập xã hội

Ứng viên cần thể hiện mối liên kết thực tế với cộng động Bồ Đào Nha, thông qua việc làm, học tập, tham gia cộng đồng hoặc gia đình.

Luật mới đề xuất kiểm tra sâu hơn hiểu biết về văn hóa, quyền & nghĩa vụ công dân Bồ Đào Nha, như một điều kiện bắt buộc khi xét quốc tịch.

Tuổi & năng lực hành vi

Áp dụng cho người trên 18 tuổi (hoặc nếu người nộp là người bị emancipado theo luật).

Người dưới tuổi thành niên có thể nhập quốc tịch thông qua cha/mẹ nếu đáp ứng điều kiện thích hợp (tùy diện).

Tính đến giữa 2025, Bồ Đào Nha có hơn 512.000 hồ sơ quốc tịch đang chờ xét.

Việc phê duyệt thay đổi luật quốc tịch mới đang chịu áp lực từ chính phủ muốn thắt chặt tiêu chí, khiến nhiều hồ sơ hiện tại bị ảnh hưởng khả năng xét theo luật cũ hay mới.

Thay đổi luật quốc tịch Bồ Đào Nha 2025

Vào ngày 23 tháng 6 năm 2025, Chính phủ Bồ Đào Nha đã trình đề xuất sửa đổi Luật Quốc tịch (Lei n.º 37/81) nhằm thắt chặt điều kiện nhập quốc tịch: tăng thời gian cư trú tối thiểu từ 5 lên 10 năm (7 năm cho công dân từ các quốc gia nói tiếng Bồ), yêu cầu hiểu biết văn hóa và tiếng Bồ cao hơn và siết điều kiện cấp quốc tịch tự động cho trẻ sinh ra tại Bồ Đào Nha – nhưng đề xuất này vẫn đang chờ xem xét và chưa có hiệu lực.

Tăng thời gian cư trú yêu cầu

Theo văn bản công bố, người nước ngoài muốn xin quốc tịch sẽ phải cư trú hợp pháp 10 năm, trừ trường hợp công dân đến từ quốc gia nói tiếng Bồ (CPLP) – họ sẽ chỉ phải cư trú 7 năm.

Thời gian cư trú tính từ ngày cấp thẻ cư trú (residence permit), chứ không từ ngày nộp đơn như trước.

Hồ sơ quốc tịch đã nộp trước 19/6/2025 sẽ được xét theo luật cũ (cư trú 5 năm) nếu đáp ứng điều kiện của luật cũ.

Siết điều kiện “vínculo” (mối liên kết) với Bồ Đào Nha

Ứng viên phải thể hiện mối quan hệ thực tế, chứ không chỉ bằng giấy tờ: tham gia cộng đồng, hoạt động xã hội, sinh sống ổn định.

Yêu cầu hiểu biết về văn hóa Bồ Đào Nha, quyền & nghĩa vụ công dân, cũng như tiếng Bồ và kiến thức về lịch sử & thể chế quốc gia sẽ được đưa vào kiểm tra.

Hạn chế quốc tịch tự động & gốc gác

Trẻ sinh ra tại Bồ Đào Nha sẽ không tự động được quốc tịch – phụ huynh phải cư trú hợp pháp ít nhất 3 năm và chủ động đăng ký quốc tịch cho con.

Quyển quốc tịch theo gốc gác Sephardic (Do Thái Iberia) dự kiến sẽ bị hạn chế hoặc bãi bỏ chế độ “đặc biệt” khi đề xuất luật mới có hiệu lực.

Nhập quốc tịch theo huyết thống sẽ bị giới hạn (“apenas até bisnetos”) – tức là chỉ con, cháu, chắt của công dân Bồ Đào Nha mới có thể xin quốc tịch theo huyết thống.

Điều khoản mới về từ chối & rút quốc tịch

Quốc tịch có thể bị thu hồi nếu người được nhập quốc tịch bị kết án án hình sự nghiêm trọng, đặc biệt nếu án vượt mức nào đó (ví dụ tội phạm cấp cao).

Những người có bản án hình sự hoặc tiền án trước đó sẽ bị đánh giá nghiêm ngặt hơn khi xét quốc tịch trong hệ luật mới.

Cập nhật quản lý hồ sơ & chuyển tiếp

• Đạo luật mới (Proposta de Lei n.º 1/XVII/1) đưa vào các quy định chuyển tiếp: các hồ sơ nộp trước 19/6/2025 sẽ được xử lý theo luật cũ nếu đáp ứng điều kiện cũ.
• Nếu hồ sơ quốc tịch đang chờ, ứng viên nên theo dõi tiến độ và kiểm tra nếu được áp dụng theo luật mới hoặc giữ luật cũ tùy thời điểm nộp.
• Một số đề xuất sửa đổi về di trú & tự do kết hợp giữa di trú và quốc tịch cũng được đưa ra trong cùng gói sửa luật, nhằm liên thông giữa quyền cư trú và quyền công dân.

Nguồn:

• Chính phủ tăng cường yêu cầu trong luật quốc tịch và cư trú – XXV Governo Constitucional
• Thông báo của Hội đồng Bộ trưởng ngày 23/6/2025 – XXV Governo Constitucional

Quy trình xin quốc tịch Bồ Đào Nha

Quy trình xin quốc tịch Bồ Đào Nha năm 2025 gồm 6 bước chính, do Bộ Tư pháp (Ministério da Justiça) và IRN/AIMA quản lý. Ứng viên cần đảm bảo đủ điều kiện cư trú, ngôn ngữ và lý lịch tư pháp trước khi nộp hồ sơ. Hồ sơ có thể nộp trực tiếp tại Conservatória do Registo Civil hoặc qua luật sư/solicitador được ủy quyền trên hệ thống trực tuyến của chính phủ.

1. Kiểm tra điều kiện hợp pháp

Trước khi nộp hồ sơ, ứng viên cần xác định mình đủ điều kiện theo Luật Quốc tịch số 37/81 (Lei da Nacionalidade Portuguesa).

Các điều kiện cơ bản bao gồm:

• Cư trú hợp pháp tại Bồ Đào Nha ít nhất 5 năm (theo luật hiện hành, chưa áp dụng dự thảo tăng lên 10 năm).
• Trình độ tiếng Bồ Đào Nha cấp độ A2 (chứng chỉ CAPLE).
• Không có án hình sự nghiêm trọng (án tù từ 3 năm trở lên).
• Có bằng chứng hội nhập xã hội như hợp đồng lao động, khai thuế, hoặc tham gia cộng đồng.

2. Chuẩn bị hồ sơ cá nhân

Hồ sơ xin quốc tịch phải đầy đủ, chính xác và hợp pháp hóa (nếu cấp tại nước ngoài). Bao gồm:

• Hộ chiếu, thẻ cư trú, giấy khai sinh (đã hợp pháp hóa).
• Chứng chỉ tiếng Bồ Đào Nha A2.
• Lý lịch tư pháp của Bồ Đào Nha và nước gốc.
• Bằng chứng cư trú hợp pháp 5 năm (sổ cư trú, khai thuế, hợp đồng thuê nhà, v.v.).
• Giấy tờ chứng minh hội nhập xã hội (việc làm, học tập, gia đình, đóng bảo hiểm xã hội).

Từ năm 2025, AIMA yêu cầu đính kèm chứng nhận thuế và an sinh xã hội để chứng minh cư trú thực tế.

3. Điền mẫu đơn quốc tịch (Modelo 6 hoặc 3)

Tùy vào diện xin quốc tịch, bạn sẽ sử dụng mẫu chuẩn IRN:

• Modelo 6.1 – diện cư trú lâu dài.
• Modelo 3 – diện hôn nhân hoặc quan hệ gia đình.

Điền thông tin đầy đủ, ký tên, và chuẩn bị bản sao công chứng giấy tờ.

4. Nộp hồ sơ & đóng phí

Có 2 cách nộp:

1. Nộp trực tiếp tại Conservatória do Registo Civil hoặc trung tâm IRN gần nơi cư trú.
2. Nộp online thông qua luật sư hoặc solicitador được cấp phép truy cập cổng điện tử IRN.

Phí xử lý trung bình: 250 – 300 EUR (theo biểu phí IRN 2025). Thời gian nhận biên nhận thường 2-4 tuần kể từ ngày nộp hợp lệ.

5. Thẩm định hồ sơ & phê duyệt

Cơ quan xử lý: IRN (Instituto dos Registos e do Notariado), dưới quyền Bộ Tư pháp.

Cơ quan này kiểm tra:

• Tính hợp lệ của cư trú.
• Kết quả kiểm tra lý lịch tư pháp.
• Tính xác thực của chứng chỉ ngôn ngữ.
• “Vínculo efetivo” – mức độ gắn bó thực tế với xã hội Bồ Đào Nha.

Nếu hồ sơ hợp lệ, bạn sẽ được chấp thuận quốc tịch và ghi nhận trong sổ quốc tịch (Registo de Nacionalidade).

Theo báo cáo IRN tháng 7/2025, thời gian trung bình xử lý hồ sơ quốc tịch là 18-22 tháng, do lượng hồ sơ tồn đọng hơn 512.000 hồ sơ.

6. Tuyên thệ quốc tịch & nhận giấy chứng nhận

Sau khi được phê duyệt, ứng viên sẽ nhận:

• Thông báo chấp thuận quốc tịch từ Bộ Tư pháp.
• Giấy chứng nhận quốc tịch (Certidão de Nacionalidade Portuguesa).
• Thực hiện tuyên thệ trung thành với Hiến pháp Bồ Đào Nha (theo Art. 13.º do Decreto-Lei n.º 237-A/2006).
• Sau đó có thể đăng ký thẻ công dân (Cartão de Cidadão) và hộ chiếu Bồ Đào Nha.

Luật quốc tịch mới (2025) có thể kéo dài thời gian cư trú yêu cầu, nên nên nộp sớm để xét theo khung hiện hành.

Xem thêm: Điều kiện, cách thức và lợi ích nhập quốc tịch Châu Âu

Quyền lợi và trách nhiệm khi trở thành công dân Bồ Đào Nha

Khi bạn trở thành công dân Bồ Đào Nha, bạn không chỉ được cấp hộ chiếu EU, quyền tự do di chuyển – cư trú – làm việc tại 27 quốc gia EU, mà còn có quyền bầu cử, ứng cử, bảo hộ lãnh sự và các quyền lợi xã hội. Bên cạnh đó, bạn cũng phải đáp ứng nghĩa vụ thuế, tuân luật quốc gia/EU và nghĩa vụ quốc phòng (nếu áp dụng).

Quyền lợi của người có quốc tịch Bồ Đào Nha

Người mang quốc tịch Bồ Đào Nha được hưởng đầy đủ quyền công dân và bảo hộ lãnh sự như mọi công dân EU khác:

• Hộ chiếu EU mạnh: Hộ chiếu Bồ Đào Nha nằm trong top quyền lực toàn cầu năm 2025, cho phép miễn thị thực đến hơn 190 quốc gia (theo Henley Passport Index).
• Tự do cư trú – làm việc – học tập trong EU & Schengen: Là công dân EU, bạn có quyền sinh sống, làm việc và học tập tại bất kỳ quốc gia thành viên nào, không cần xin visa nhập cảnh hay giấy phép lao động.
• Quyền bầu cử & ứng cử: Bạn có quyền tham gia các cuộc bầu cử quốc gia, địa phương và bầu cử vào Nghị viện châu Âu.
• Bảo hộ lãnh sự: Ở những quốc gia không có đại sứ quán Bồ Đào Nha, bạn có thể được hỗ trợ lãnh sự từ đại sứ quán của bất kỳ nước EU nào thay mặt.
• Quyền sở hữu tài sản & chuyển vốn: Bạn có quyền sở hữu bất động sản, tài sản tài chính và chuyển vốn ra – vào quốc gia khác theo các quy định EU về tự do vốn.
• Quyền truyền quốc tịch cho con cái: Con bạn có thể tự động hoặc dễ dàng đăng ký quốc tịch Bồ Đào Nha nếu đáp ứng điều kiện luật quốc tịch với mối quan hệ công dân.
• Hưởng an sinh xã hội, y tế, giáo dục: Bạn được tiếp cận đầy đủ các quyền về y tế, giáo dục, bảo hiểm xã hội, trợ cấp nếu đáp ứng các điều kiện quốc gia.

Xem thêm: Danh sách các quốc gia miễn visa cho công dân Bồ Đào Nha

Trách nhiệm đi kèm với quốc tịch Bồ Đào Nha

Bên cạnh quyền lợi, người có quốc tịch Bồ Đào Nha phải thực hiện nghĩa vụ công dân và tuân thủ pháp luật, bao gồm:

• Đóng thuế & bảo hiểm xã hội: Bạn phải tuân luật thuế quốc gia và EU, và tham gia hệ thống bảo hiểm xã hội nếu có thu nhập.
• Chấp hành luật pháp: Không vi phạm pháp luật quốc gia và luật EU khi cư trú/làm việc tại Bồ Đào Nha hay các quốc gia thành viên khác.
• Thực hiện nghĩa vụ quốc phòng (nếu có): Nếu luật Bồ Đào Nha trong tương lai quy định nghĩa vụ quân sự hoặc thay thế, công dân có thể bị gọi thực hiện theo luật quốc gia.
• Cư trú thực tế: Trong một số trường hợp, để giữ quyền lợi như bầu cử hoặc nghĩa vụ y tế, bạn có thể phải cư trú thực tế một thời gian tối thiểu mỗi năm.
• Giữ quốc tịch thứ hai đúng luật: Nếu bạn giữ quốc tịch thứ hai (dual citizenship), cần đảm bảo không vi phạm luật quốc tịch Bồ Đào Nha hoặc quốc gia thứ hai.
• Cam kết trung thành & tuân quyền lợi công dân: Khi tuyên thệ, bạn cam kết trung thành với Hiến pháp Bồ Đào Nha và thực hiện các quyền – nghĩa vụ công dân.

Lưu ý khi chuẩn bị hồ sơ quốc tịch Bồ Đào Nha

Khi chuẩn bị hồ sơ xin quốc tịch Bồ Đào Nha, điều quan trọng nhất là tính hợp pháp, tính nhất quán và minh chứng đầy đủ về cư trú, ngôn ngữ và lý lịch tư pháp.

Nhiều hồ sơ bị trì hoãn hoặc từ chối do giấy tờ không hợp pháp hóa đúng quy trình, chứng chỉ tiếng Bồ không đạt chuẩn CAPLE, hoặc thiếu chứng minh cư trú thực tế. Vì vậy, việc chuẩn bị đúng theo hướng dẫn của Bộ Tư pháp (Ministério da Justiça) và IRN/AIMA là yếu tố quyết định.

Xác minh và hợp pháp hóa giấy tờ nước ngoài

Mọi tài liệu không được cấp tại Bồ Đào Nha (như giấy khai sinh, lý lịch tư pháp, hôn thú…) đều phải:

• Hợp pháp hóa bằng Apostille (Công ước La Hay) hoặc chứng nhận lãnh sự tại Đại sứ quán Bồ Đào Nha.
• Dịch sang tiếng Bồ Đào Nha bởi phiên dịch công chứng hoặc được Bộ Ngoại giao phê duyệt.

Nếu giấy tờ có thời hạn (như lý lịch tư pháp), cần đảm bảo còn hiệu lực trong 90 ngày khi nộp hồ sơ.

Đảm bảo chứng chỉ tiếng Bồ Đào Nha đạt chuẩn CAPLE

Yêu cầu bắt buộc: chứng chỉ trình độ A2 hoặc cao hơn theo Khung CEFR (Common European Framework of Reference for Languages).

• Chỉ chấp nhận các chứng chỉ do CAPLE – Universidade de Lisboa hoặc cơ sở được công nhận bởi Ministério da Educação cấp.
• Không chấp nhận các chứng chỉ do trung tâm không nằm trong danh sách được cấp phép (một số hồ sơ năm 2024-2025 đã bị trả lại vì dùng chứng chỉ online không hợp lệ).

Theo báo cáo CAPLE 2025, có hơn 27.000 bài thi A2 được tổ chức toàn cầu, trong đó 83% người nộp hồ sơ quốc tịch sử dụng kết quả này.

Kiểm tra tính liên tục của cư trú hợp pháp

Thời gian cư trú phải liên tục và hợp pháp, nghĩa là không rời Bồ Đào Nha quá 6 tháng liên tiếp, trừ trường hợp có lý do đặc biệt được chấp thuận.

• Các loại cư trú hợp lệ gồm: ARI (Golden Visa), D7, Startup Visa Bồ Đào Nha, Work Permit, hoặc Thẻ cư trú dài hạn (Autorização de Residência Permanente).
• Không tính thời gian ở Bồ Đào Nha bằng visa du lịch, visa ngắn hạn, hoặc hồ sơ đang chờ xử lý.

Giữ hồ sơ thuế và an sinh xã hội đầy đủ

• Phải có số thuế NIF (Número de Identificação Fiscal) và báo cáo khai thuế (IRS) trong 5 năm gần nhất.
• Có bằng chứng đóng an sinh xã hội (Segurança Social) nếu bạn làm việc tại Bồ Đào Nha.
• Tránh nợ thuế hoặc bảo hiểm xã hội – đây là lý do phổ biến khiến hồ sơ bị hoãn xử lý.

IRN yêu cầu giấy xác nhận “sem dívidas fiscais” từ Cơ quan Thuế e-Finanças khi nộp hồ sơ quốc tịch.

Theo dõi tiến trình và phản hồi kịp thời

Sau khi nộp, bạn có thể tra cứu tình trạng hồ sơ quốc tịch tại IRN bằng mã số (número de processo).

• Khi nhận thông báo yêu cầu bổ sung giấy tờ, cần phản hồi trong thời hạn 20-30 ngày theo quy định.
• Hồ sơ không phản hồi đúng hạn sẽ bị lưu trữ hoặc hủy theo Điều 45.º do Regulamento da Nacionalidade Portuguesa.

Theo thống kê IRN tháng 7/2025, thời gian trung bình bổ sung hồ sơ là 45 ngày, và nếu không phản hồi đúng thời gian, hồ sơ sẽ bị đóng.

Lưu ý khi chụp, in và nộp hồ sơ

• Giấy tờ phải in rõ nét, kích thước A4, không cắt góc hoặc kẹp ghim.
• Ảnh chân dung (3,5×4,5cm) nền sáng, chụp trong 6 tháng gần nhất.
• Nếu nộp qua luật sư, cần ký giấy ủy quyền (procuração) hợp pháp hóa chữ ký.

Các luật sư, solicitador hoặc cố vấn di trú được ủy quyền có thể nộp hồ sơ trực tuyến qua hệ thống IRN giúp tiết kiệm thời gian và hạn chế sai sót. Họ cũng có thể theo dõi tiến trình hồ sơ, phản hồi yêu cầu bổ sung và đại diện bạn khi cơ quan yêu cầu giải trình.

Câu hỏi thường gặp (FAQs) về quốc tịch Bồ Đào Nha

1. Sau bao lâu cư trú thì được xin quốc tịch Bồ Đào Nha?

Theo Luật Quốc tịch hiện hành (Lei n.º 37/81), người nước ngoài có thể xin quốc tịch sau khi cư trú hợp pháp 5 năm. Tuy nhiên, Chính phủ Bồ Đào Nha đã đề xuất nâng thời gian này lên 10 năm (7 năm cho công dân thuộc khối CPLP – các quốc gia nói tiếng Bồ), nhưng chưa chính thức có hiệu lực tính đến tháng 10/2025.

2. Tôi có bắt buộc phải sống toàn thời gian tại Bồ Đào Nha không?

Không bắt buộc phải ở toàn thời gian, nhưng bạn cần chứng minh cư trú hợp pháp và thực tế – nghĩa là có thẻ cư trú còn hiệu lực, địa chỉ cư trú rõ ràng, và khai thuế – bảo hiểm xã hội liên tục trong suốt thời gian 5 năm. Nếu vắng mặt quá 6 tháng liên tiếp mà không có lý do chính đáng, thời gian đó có thể không được tính vào cư trú.

3. Cần thi ngôn ngữ ở mức nào để xin quốc tịch Bồ Đào Nha?

Bạn cần chứng chỉ tiếng Bồ Đào Nha cấp độ A2 theo Khung CEFR, do CAPLE (Centro de Avaliação de Português Língua Estrangeira – Đại học Lisbon) hoặc cơ sở được Bộ Giáo dục Bồ Đào Nha công nhận cấp.  Từ năm 2025, Bộ Tư pháp dự kiến bổ sung bài kiểm tra kiến thức văn hóa và xã hội trong hồ sơ nhập tịch.

4. Nếu kết hôn với công dân Bồ Đào Nha, có được miễn yêu cầu cư trú 5 năm không?

Có. Người kết hôn hoặc sống chung hợp pháp với công dân Bồ Đào Nha ít nhất 3 năm có thể xin quốc tịch theo Điều 3 Luật Quốc tịch, mà không cần đáp ứng điều kiện cư trú 5 năm. Điều kiện: mối quan hệ phải được đăng ký hợp pháp và chứng minh là thật, không phải hôn nhân giả.

5. Hồ sơ xin quốc tịch bị từ chối trong trường hợp nào?

Một số lý do phổ biến khiến hồ sơ bị từ chối hoặc hoãn xét duyệt:

• Có tiền án hình sự nghiêm trọng (án tù ≥ 3 năm).
• Thiếu chứng chỉ tiếng Bồ đạt chuẩn A2.
• Giấy tờ không được hợp pháp hóa đúng quy trình (Apostille hoặc lãnh sự).
• Không chứng minh được cư trú hợp pháp – khai thuế – bảo hiểm xã hội liên tục.
• Không phản hồi yêu cầu bổ sung hồ sơ trong thời hạn 30 ngày.

6. Trẻ sinh tại Bồ Đào Nha có được cấp quốc tịch tự động không?

Không phải tất cả. Trẻ sinh tại Bồ Đào Nha chỉ được cấp quốc tịch tự động nếu cha hoặc mẹ cư trú hợp pháp ít nhất 1 năm trước khi sinh. Nếu cha mẹ cư trú bất hợp pháp, trẻ có thể xin quốc tịch sau khi cư trú liên tục 5 năm tại Bồ Đào Nha.

7. Sau khi được cấp quốc tịch, tôi có thể giữ song tịch không?

Có. Bồ Đào Nha cho phép song tịch (dual citizenship), vì vậy bạn có thể giữ quốc tịch Việt Nam hoặc quốc tịch khác nếu luật quốc gia kia cũng cho phép.

8. Thời gian xét duyệt quốc tịch trung bình bao lâu?

Theo báo cáo IRN tháng 7/2025, thời gian xử lý trung bình cho hồ sơ quốc tịch là 18-22 tháng, tùy loại hồ sơ và địa phương. Một số trường hợp phức tạp (cư trú ngắt quãng hoặc giấy tờ không hợp lệ) có thể kéo dài hơn.

9. Tôi có thể theo dõi tiến trình hồ sơ ở đâu?

Bạn có thể kiểm tra tình trạng hồ sơ tại: https://justica.gov.pt/Servicos/Consultar-estado-do-processo-de-nacionalidade

Nhập mã số hồ sơ (número de processo) được cấp khi nộp đơn, hoặc liên hệ trực tiếp IRN/AIMA nếu nộp qua luật sư đại diện.

10. Sau khi được chấp thuận quốc tịch, tôi cần làm gì?

Bạn sẽ được mời tham dự lễ tuyên thệ quốc tịch (juramento), sau đó có thể:

1. Xin Cartão de Cidadão (thẻ công dân Bồ Đào Nha).
2. Xin hộ chiếu Bồ Đào Nha (Passaporte Português).

Cả 2 đều do Instituto dos Registos e do Notariado (IRN) cấp.

Kết luận

Quốc tịch Bồ Đào Nha là đích đến quan trọng trong hành trình định cư và hội nhập châu Âu, mang lại quyền cư trú, làm việc, học tập và di chuyển tự do trong toàn khối EU/Schengen. Với hộ chiếu nằm trong nhóm mạnh nhất thế giới, người sở hữu quốc tịch Bồ Đào Nha có thể sinh sống lâu dài tại 27 quốc gia châu Âu, được bảo hộ lãnh sự toàn cầu và hưởng đầy đủ quyền lợi về giáo dục, y tế, phúc lợi xã hội.

Năm 2025, chính phủ Bồ Đào Nha đang xem xét sửa đổi Luật Quốc tịch, tăng thời gian cư trú và bổ sung tiêu chí hội nhập xã hội. Dù vậy, khung pháp lý hiện hành (cư trú 5 năm, tiếng Bồ A2) vẫn là cơ hội thuận lợi cho những ai đã sinh sống hoặc đầu tư tại Bồ Đào Nha. Việc chuẩn bị hồ sơ cẩn thận, hợp pháp hóa giấy tờ đầy đủ và chứng minh cư trú thực tế sẽ giúp rút ngắn đáng kể thời gian xử lý hồ sơ.

Nếu bạn đang tìm kiếm lộ trình an toàn để trở thành công dân EU, quốc tịch Bồ Đào Nha chính là lựa chọn đáng cân nhắc – không chỉ vì lợi ích kinh tế và di chuyển, mà còn vì chính sách cởi mở, minh bạch và ổn định của quốc gia này trong chính sách nhập tịch.

Victory Investment Consultants đồng hành cùng nhà đầu tư và người cư trú Việt Nam trong việc chuẩn bị hồ sơ, đánh giá đủ điều kiện và cập nhật thay đổi luật quốc tịch Bồ Đào Nha mới nhất, giúp bạn xây dựng kế hoạch phù hợp và bền vững cho hành trình định cư Bồ Đào Nha.

Xem thêm: Bảng giá 23 quốc gia mua quốc tịch nước nào rẻ nhất?