5 lời khuyên thực tế khi khởi nghiệp tại Canada dành cho người mới bắt đầu

Khởi nghiệp tại Canada là lựa chọn của ngày càng nhiều doanh nhân Việt nhờ môi trường sống ổn định, hệ thống pháp lý minh bạch và chính sách hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ đầy thực tế. Tuy nhiên, hành trình này cũng đi kèm không ít thách thức – đặc biệt với những ai lần đầu khởi sự kinh doanh tại một quốc gia mới. Là đơn vị đã đồng hành cùng hàng trăm khách hàng từ bước lập kế hoạch đến khi triển khai doanh nghiệp thực tế tại Canada, VICTORY nhận thấy rằng: sự chuẩn bị kỹ lưỡng từ đầu sẽ giúp bạn tiết kiệm thời gian, giảm thiểu sai sót và tăng khả năng thành công rõ rệt.

Bài viết dưới đây tổng hợp 5 lời khuyên thiết thực, xuất phát từ kinh nghiệm thực tiễn của chúng tôi – dành riêng cho những ai đang ấp ủ giấc mơ khởi nghiệp tại xứ sở lá phong.

Lời khuyên 1: Tìm hiểu kỹ thị trường và văn hóa kinh doanh Canada

Trước khi bắt đầu bất kỳ dự án khởi nghiệp nào, việc hiểu rõ người tiêu dùng bạn sẽ phục vụ và cách thị trường Canada vận hành là yếu tố sống còn. Nếu bạn chỉ áp dụng mô hình kinh doanh thành công ở Việt Nam mà không điều chỉnh theo hành vi tiêu dùng địa phương, nguy cơ thất bại là rất cao.

Hành vi tiêu dùng tại Canada khác biệt ra sao?

Người tiêu dùng Canada có xu hướng ưu tiên chất lượng hơn giá cả, yêu cầu cao về tính minh bạch, và rất quan tâm đến các yếu tố bền vững, thân thiện môi trường. Theo khảo sát của BDC năm 2024, hơn 84% khách hàng sẵn sàng chi thêm tiền để mua sản phẩm “made in Canada” hoặc có xuất xứ rõ ràng.

Đặc biệt, với các ngành như ẩm thực, làm đẹp, sức khỏe – người dân Canada đặt nặng sự lịch sự, an toàn và trải nghiệm dịch vụ. Đây là lý do nhiều mô hình “bán giá rẻ, xoay vòng nhanh” từng thành công ở Việt Nam lại gặp khó khi áp dụng máy móc tại đây.

Trường hợp thực tế từ khách hàng của VICTORY

Một khách hàng của VICTORY từng dự định mở tiệm phở nhỏ tại Toronto theo kiểu “giá bình dân, phục vụ nhanh” giống mô hình đã thành công ở TP.HCM. Tuy nhiên, sau khi VICTORY hỗ trợ khảo sát hành vi tiêu dùng tại khu vực Etobicoke (Toronto), anh nhận thấy nhóm khách mục tiêu là dân văn phòng sẵn sàng trả cao hơn để được phục vụ trong không gian sạch sẽ, nguyên liệu organic, thái độ phục vụ lịch sự.

Chúng tôi đã giúp khách hàng định vị lại mô hình, nâng tầm trải nghiệm, điều chỉnh giá và triển khai truyền thông hướng đến nhóm khách “premium lunch”. Kết quả: doanh thu tháng thứ 2 đã vượt 120% so với dự kiến ban đầu.

Làm sao để nghiên cứu thị trường đúng cách?

• Sử dụng dữ liệu chính thống từ StatCan để nắm quy mô và đặc điểm nhân khẩu học khu vực bạn định mở doanh nghiệp.
• Phỏng vấn nhóm nhỏ người tiêu dùng địa phương (focus group) – VICTORY thường hỗ trợ khách hàng thực hiện khảo sát online hoặc offline để kiểm nghiệm ý tưởng kinh doanh trước khi viết Business Plan.
• Tham khảo báo cáo ngành từ chính phủ tỉnh bang như Ontario, British Columbia hoặc Alberta – các báo cáo này thường miễn phí và có cập nhật xu hướng kinh doanh từng lĩnh vực theo vùng.

Theo kinh nghiệm xử lý hơn 500+ hồ sơ kinh doanh – định cư, VICTORY luôn khuyên khách hàng không nên bắt đầu bằng sản phẩm, mà nên bắt đầu bằng người sẽ mua sản phẩm đó. Thị trường Canada rất tiềm năng, nhưng cũng không thiếu cạnh tranh – sự hiểu biết sâu sắc là lợi thế mạnh nhất của một startup thành công.

Lời khuyên 2: Chọn mô hình doanh nghiệp và tỉnh bang phù hợp

Chọn sai mô hình doanh nghiệp hoặc vùng hoạt động có thể khiến bạn tốn thêm hàng ngàn đô chi phí vận hành, thậm chí làm chậm cả quá trình định cư. Đây là lỗi phổ biến mà VICTORY thường gặp khi tiếp nhận các hồ sơ cần chỉnh sửa kế hoạch kinh doanh nộp lại IRCC hoặc tỉnh bang.

Các mô hình doanh nghiệp phổ biến tại Canada

Khi khởi nghiệp, bạn sẽ phải chọn một trong 3 mô hình pháp lý sau – mỗi loại có ưu nhược điểm riêng và ảnh hưởng đến thuế, trách nhiệm pháp lý và khả năng gọi vốn.

VICTORY thường tư vấn khách hàng chọn mô hình Corporation (Incorporated) khi có định hướng xin định cư Canada diện đầu tư (PNP Entrepreneur hoặc Start-up Visa), vì mô hình này dễ chứng minh năng lực quản lý, tài chính và tính bền vững.

Mỗi tỉnh bang có đặc điểm và chi phí khác nhau

Một sai lầm phổ biến là nhiều người Việt chỉ nghĩ đến Ontario hoặc BC vì “nghe quen” – nhưng không biết rằng chi phí thuê mặt bằng và lương tối thiểu tại các tỉnh này thuộc nhóm cao nhất Canada. Tùy mô hình kinh doanh và khả năng tài chính, bạn nên cân nhắc lựa chọn tỉnh bang phù hợp hơn.

Trích từ báo cáo của Government of Alberta (2025): Thuế doanh nghiệp tại Alberta chỉ 8% – thấp nhất Canada, so với 11.5% tại Ontario.

Trường hợp thực tế: chọn sai mô hình, bị chậm định cư 1 năm

Một khách hàng từng được VICTORY tiếp nhận lại hồ sơ do trước đó mở doanh nghiệp kiểu Sole Proprietorship tại Ontario nhưng mô hình không đáp ứng yêu cầu PNP (do thiếu năng lực pháp lý và không tách biệt tài chính cá nhân). Sau khi được tư vấn lại, khách hàng đã chuyển sang mô hình Corporation tại Alberta, điều chỉnh kế hoạch đầu tư và được đề cử PNP chỉ sau 11 tháng.

Lời khuyên từ VICTORY: Đừng chọn tỉnh bang hoặc mô hình chỉ vì “nghe quen” hay bạn bè giới thiệu. Hãy chọn theo năng lực tài chính, ngành nghề kinh doanh, và quan trọng nhất – chiến lược định cư Canada lâu dài. VICTORY có thể giúp bạn phân tích cụ thể từng yếu tố và đưa ra lựa chọn phù hợp, tránh lãng phí thời gian và chi phí sửa hồ sơ sau này.

Lời khuyên 3: Chuẩn bị kế hoạch kinh doanh bài bản

Một bản kế hoạch kinh doanh (Business Plan) không chỉ giúp bạn vận hành doanh nghiệp hiệu quả mà còn là yếu tố then chốt nếu bạn định cư theo diện doanh nhân. VICTORY từng tiếp nhận nhiều trường hợp hồ sơ bị từ chối vì Business Plan thiếu dữ liệu thị trường, không chứng minh được tính khả thi tài chính hoặc chưa phản ánh vai trò trực tiếp của người nộp đơn.

Business Plan cần thể hiện rõ các yếu tố

Một kế hoạch kinh doanh đúng chuẩn Canada – đặc biệt khi dùng cho mục đích định cư – nên có đầy đủ các nội dung sau:

• Sản phẩm/Dịch vụ: Bạn đang bán gì? Giá trị khác biệt là gì?
• Khách hàng mục tiêu: Ai là người sẽ mua hàng? Cách tiếp cận họ ra sao?
• Chiến lược marketing: Kênh tiếp thị nào phù hợp tại thị trường Canada?
• Kế hoạch tài chính: Doanh thu dự kiến, chi phí vận hành, dòng tiền trong 1–2 năm đầu.
• Mô hình vận hành và nhân sự: Bạn sẽ trực tiếp điều hành hay thuê người? Có tạo việc làm cho người bản địa không?

VICTORY sử dụng khung chuẩn Business Plan theo hướng dẫn của IRCC và các tỉnh bang PNP, đồng thời kết hợp các mẫu từ tổ chức như Futurpreneur Canada, BDC để đảm bảo đúng chuẩn mực.

Vì sao Business Plan lại quan trọng?

• Đối với mục đích vận hành kinh doanh: Đây là bản đồ dẫn đường giúp bạn kiểm soát dòng tiền, dự báo rủi ro và điều chỉnh mô hình khi cần.
• Đối với mục đích định cư: Là tài liệu bắt buộc khi nộp hồ sơ diện Start-up Visa, PNP Entrepreneur, hoặc khi xin Work Permit theo mô hình đầu tư. Thiếu Business Plan đúng chuẩn là một trong những lý do hàng đầu khiến hồ sơ bị từ chối đề cử.

Theo báo cáo nội bộ của IRCC, trong nhóm hồ sơ định cư theo diện doanh nhân bị từ chối năm 2023–2024, có tới 42% do “thiếu chứng cứ thể hiện vai trò điều hành trực tiếp và kế hoạch khả thi”.

Trường hợp thực tế từ khách hàng VICTORY

Một khách hàng mở dịch vụ chăm sóc người cao tuổi tại Nova Scotia – mô hình khá tiềm năng – nhưng hồ sơ định cư ban đầu bị tỉnh bang yêu cầu bổ sung vì Business Plan chỉ mang tính mô tả, thiếu kế hoạch nhân sự và không nêu rõ cách tạo việc làm cho người bản địa.

VICTORY đã hỗ trợ viết lại toàn bộ kế hoạch, lồng ghép dữ liệu từ StatCan về dân số già hóa, chi phí vận hành tại Halifax và chiến lược marketing địa phương → kết quả: hồ sơ được chấp thuận sau 2 tháng.

Kinh nghiệm từ VICTORY:

• Đừng dùng mẫu Business Plan “chung chung” trên mạng.
• Hãy cá nhân hóa kế hoạch theo ngành, tỉnh bang, và định hướng định cư của bạn.
• Có số liệu, dẫn chứng, vai trò điều hành cụ thể thì mới có cơ hội cao được chấp thuận.

Lời khuyên 4: Hiểu và tuân thủ quy định pháp lý

Kinh doanh ở Canada không đơn thuần là mở cửa và bán hàng. Để vận hành đúng luật và tránh rắc rối với cơ quan thuế, bạn cần hiểu rõ các bước pháp lý bắt buộc và nghĩa vụ khai báo ngay từ ngày đầu thành lập.

VICTORY từng hỗ trợ nhiều khách hàng phải nộp bổ sung hoặc điều chỉnh hồ sơ vì thiếu một trong những thủ tục cơ bản như mã số doanh nghiệp, đăng ký GST/HST hoặc giấy phép hành nghề chuyên biệt.

Các bước pháp lý cần thực hiện khi khởi nghiệp tại Canada

1. Đăng ký doanh nghiệp

Tuỳ mô hình và quy mô, bạn có thể đăng ký tại cấp liên bang (Corporation Canada) hoặc cấp tỉnh bang nơi hoạt động. Ví dụ: Nếu bạn mở quán ăn tại Vancouver, phải đăng ký tại British Columbia Registry Services.

2. Mã số doanh nghiệp (Business Number – BN)

Được cấp bởi Canada Revenue Agency (CRA). Đây là mã định danh quan trọng để thực hiện nghĩa vụ thuế.

Gồm các tài khoản phụ:

• RC (Corporate Tax)
• RT (GST/HST)
• RP (Payroll Deductions) nếu có nhân viên

3. Giấy phép ngành nghề

Một số ngành như F&B, thẩm mỹ, xây dựng, chăm sóc sức khỏe… cần thêm giấy phép từ cơ quan y tế, thành phố hoặc ngành nghề chuyên môn.

Ví dụ: Tiệm nail tại Ontario cần có Giấy chứng nhận sức khỏe và kiểm định phòng vệ sinh từ Public Health Unit.

Lưu ý về nghĩa vụ thuế và bảo hiểm

• Khai và nộp thuế đúng hạn: Doanh nghiệp phải khai thuế thu nhập (T2 Return), thuế hàng hóa dịch vụ (GST/HST), và khấu trừ nhân sự (CPP, EI, PIT nếu có nhân viên). Nếu nộp trễ, CRA sẽ tính lãi phạt tự động.
• Mua bảo hiểm trách nhiệm thương mại (Commercial Insurance): Tùy ngành nghề, bạn cần có bảo hiểm rủi ro (ví dụ: bảo hiểm cháy nổ, tai nạn khách hàng) hoặc bảo hiểm trách nhiệm pháp lý nếu kinh doanh trong lĩnh vực dịch vụ nhạy cảm.
• Lưu giữ hồ sơ kế toán tối thiểu 6 năm: CRA có thể tiến hành kiểm toán bất kỳ lúc nào. Hãy đảm bảo giữ đầy đủ hóa đơn, chứng từ, báo cáo ngân hàng.

Trường hợp thực tế từ khách hàng VICTORY

Một khách hàng mở tiệm tạp hóa châu Á tại Calgary nhưng quên đăng ký mã số GST/HST do nghĩ “mới mở, chưa có doanh thu”. Khi CRA rà soát sau 6 tháng, doanh thu vượt 30.000 CAD và bị yêu cầu nộp truy thu, cộng lãi phạt. VICTORY đã hỗ trợ thương lượng lại thời gian kê khai và hướng dẫn khai thuế bổ sung đúng quy định.

Kinh nghiệm từ VICTORY:

• Làm đúng từ đầu bao giờ cũng rẻ hơn sửa sai về sau.
• Hãy chắc chắn bạn có luật sư, kế toán hoặc đơn vị tư vấn am hiểu hệ thống pháp lý Canada hỗ trợ ngay từ bước đầu.

Lời khuyên 5: Tận dụng các chương trình hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ

Canada là một trong những quốc gia có hệ sinh thái hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ mạnh nhất thế giới. Tuy nhiên, phần lớn doanh nhân Việt chưa tận dụng được các nguồn lực này do thiếu thông tin, rào cản ngôn ngữ hoặc chưa hiểu đúng cách tiếp cận.

Theo kinh nghiệm của VICTORY, việc tham gia các chương trình tài trợ, đào tạo và kết nối đúng thời điểm có thể giúp bạn tiết kiệm hàng chục ngàn đô chi phí khởi nghiệp.

Các chính sách hỗ trợ từ chính phủ liên bang và tỉnh bang

• Futurpreneur Canada là tổ chức được Chính phủ Canada hỗ trợ, chuyên cấp vốn và cố vấn cho người trẻ dưới 39 tuổi bắt đầu kinh doanh.
  • Cấp vốn vay không cần thế chấp lên đến $60.000 CAD
  • Hỗ trợ huấn luyện 2 năm đầu cùng cố vấn kinh doanh
• BDC (Business Development Bank of Canada) cũng là một nguồn tài chính và hỗ trợ chiến lược quan trọng.
  • Vay vốn ưu đãi cho doanh nghiệp mới
  • Tư vấn cải thiện dòng tiền, chiến lược vận hành
  • Ưu tiên người nhập cư và doanh nghiệp do phụ nữ, người thiểu số làm chủ
• IRAP (Industrial Research Assistance Program) của Hội đồng Nghiên cứu Quốc gia Canada.
  • Hỗ trợ tài chính cho doanh nghiệp công nghệ hoặc sáng tạo
  • Cố vấn kỹ thuật từ các chuyên gia R&D của chính phủ

Ngoài ra, nhiều tỉnh bang có chính sách ưu đãi riêng như giảm thuế trong năm đầu tiên, hỗ trợ thuê mặt bằng hoặc các trung tâm tư vấn doanh nghiệp miễn phí. Alberta chẳng hạn đang là một trong những tỉnh bang có chi phí kinh doanh thấp nhất Canada và không áp dụng thuế bán hàng tỉnh bang (PST), rất phù hợp với người mới bắt đầu.

Xem thêm: Một số tỉnh bang Canada có mức thuế tương đối thấp so với các tỉnh bang khác

Cộng đồng khởi nghiệp tại Canada rất năng động

Nếu bạn là người mới nhập cư, đừng khởi nghiệp một mình. Tại các thành phố lớn như Toronto, Vancouver, Calgary, Montreal… đều có:

• Coworking space và vườn ươm khởi nghiệp (incubator): Ví dụ: MaRS Discovery District (Toronto), Communitech (Waterloo), District 3 (Montreal)
• Sự kiện networking và hội thảo chuyên đề: Tổ chức thường xuyên bởi các trung tâm doanh nghiệp hoặc chính quyền tỉnh bang. Đây là cơ hội tốt để bạn tìm đối tác, khách hàng, nhà đầu tư.

Trường hợp thực tế từ khách hàng VICTORY

Một khách hàng của VICTORY – chị T.T.N., 34 tuổi – khởi nghiệp tiệm cà phê Việt tại Halifax. Nhờ sự hướng dẫn từ đội ngũ VICTORY, chị được hỗ trợ vay 40.000 CAD từ Futurpreneur, kết nối cố vấn từ BDC, và tham gia chương trình Small Business Hub của Nova Scotia giúp giảm 50% phí thuê mặt bằng 6 tháng đầu. Doanh nghiệp nhanh chóng hòa vốn chỉ sau 9 tháng hoạt động.

Kinh nghiệm từ VICTORY:

• Đừng tự làm tất cả – hãy tận dụng nguồn lực chính phủ và cộng đồng.
• Chỉ cần chuẩn bị kế hoạch kinh doanh rõ ràng và hồ sơ tài chính minh bạch, bạn hoàn toàn có thể tiếp cận được nguồn vốn và cố vấn chất lượng.

Kết luận

Khởi nghiệp tại Canada là một hành trình đầy cơ hội nhưng cũng đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng, nhất là với những người mới bắt đầu hoặc đang có ý định kết hợp kinh doanh với lộ trình định cư. Qua 5 lời khuyên thực tế mà VICTORY chia sẻ, bạn có thể hình dung rõ hơn về cách tiếp cận thị trường, chọn mô hình doanh nghiệp phù hợp, xây dựng kế hoạch kinh doanh khả thi, tuân thủ pháp lý và tận dụng hiệu quả các chính sách hỗ trợ từ chính phủ.

Từ việc hiểu hành vi tiêu dùng bản địa đến nắm chắc quy trình đăng ký kinh doanh, mỗi bước đi đúng đắn ngay từ đầu sẽ giúp bạn tiết kiệm thời gian, chi phí và tránh được những rủi ro không đáng có. Khởi nghiệp không đơn thuần là mở một cửa hàng hay viết một ý tưởng ra giấy — mà là cả quá trình thích nghi, điều chỉnh và phát triển bền vững trên đất nước mới.

VICTORY hiểu rõ những khó khăn đó vì đã đồng hành cùng hàng trăm doanh nhân Việt trong suốt chặng đường này. Nếu bạn cần một chiến lược rõ ràng, kế hoạch kinh doanh đúng chuẩn và một lộ trình định cư phù hợp, chúng tôi luôn sẵn sàng hỗ trợ.