Thường trú nhân Bồ Đào Nha 2025: Điều kiện, quyền lợi và lộ trình

Thường trú nhân Bồ Đào Nha là quy chế cư trú dài hạn dành cho người nước ngoài đã sống hợp pháp tại Bồ Đào Nha từ 5 năm trở lên, đáp ứng yêu cầu về ngôn ngữ tiếng Bồ Đào Nha trình độ A2, nguồn thu nhập ổn định và lý lịch tư pháp trong sạch. Khi đạt quy chế này, bạn có thể sinh sống, làm việc và học tập vô thời hạn tại Bồ Đào Nha – một quốc gia thuộc Liên minh châu Âu.

Trong bài viết này, VICTORY sẽ giúp bạn hiểu rõ khái niệm thường trú nhân, các điều kiện xét cấp năm 2025, quyền lợi – nghĩa vụ đi kèm, cũng như lộ trình lên quốc tịch theo khung quy định của AIMA và Migration and Home Affairs (EU). Đồng thời, chúng tôi cập nhật những thay đổi chính sách mới nhất trong giai đoạn 2024–2025 để bạn có thể chuẩn bị kế hoạch định cư dài hạn một cách chính xác và an toàn.

Key Takeaways

• Thường trú nhân Bồ Đào Nha là quy chế cư trú dài hạn dành cho người nước ngoài đã sống hợp pháp tại Bồ Đào Nha ít nhất 5 năm, theo Luật Di trú số 23/2007 và hướng dẫn của AIMA.
• Quyền lợi chính: được sinh sống, làm việc và học tập vô thời hạn tại Bồ Đào Nha, tiếp cận đầy đủ các quyền về giáo dục, y tế và an sinh xã hội như cư dân bản địa.
• Người có thẻ thường trú nhân có thể xin quy chế “EU Long-Term Resident” để mở rộng quyền cư trú và làm việc tại các quốc gia thành viên Liên minh châu Âu.
• Lộ trình cơ bản: cư trú tạm thời đủ 5 năm, nộp hồ sơ thường trú tại AIMA, có thể xin quy chế EU LTR hoặc quốc tịch sau đó.
• Nghĩa vụ chính: duy trì cư trú thực tế, gia hạn thẻ đúng hạn, tuân thủ quy định pháp luật và nghĩa vụ thuế.

Thường trú nhân Bồ Đào Nha là gì?

Thường trú nhân Bồ Đào Nha (Permanent Resident of Portugal) là tình trạng cư trú dài hạn dành cho công dân ngoài Liên minh châu Âu (non-EU), cho phép họ sống, làm việc và học tập vô thời hạn tại Bồ Đào Nha sau khi đã cư trú hợp pháp liên tục ít nhất 5 năm.

Quy chế này được xác định trong Luật số 23/2007, phù hợp với khung pháp lý EU Directive 2003/109/EC về “long-term resident status for third-country nationals” – tức quyền cư trú dài hạn của người không thuộc EU.

Cơ sở pháp lý

• Theo định nghĩa của AIMA – Agência para a Integração, Migrações e Asilo (cơ quan thay thế SEF), thường trú nhân là người nước ngoài có tư cách cư trú dài hạn hợp pháp tại Bồ Đào Nha, với quyền ở lại vô thời hạn, miễn trừ việc phải gia hạn định kỳ theo diện tạm trú.
• Đây là bước cuối cùng trong quy trình cư trú quốc gia, trước khi người nước ngoài có thể nộp hồ sơ xin quốc tịch Bồ Đào Nha hoặc EU.
• Theo Justiça.gov.pt (2025), tư cách thường trú nhân mang lại “estabilidade de residência e direitos equiparados aos nacionais” – tức sự ổn định cư trú và quyền lợi tương đương công dân Bồ Đào Nha trong hầu hết lĩnh vực (lao động, học tập, y tế, an sinh).
• Cơ chế này nằm trong hệ thống di trú chung của EU (Migration and Home Affairs – European Commission), nhằm đảm bảo tính thống nhất giữa các quốc gia thành viên về quyền cư trú lâu dài của người nước ngoài.

Tính đến tháng 6/2025, Bồ Đào Nha ghi nhận hơn 830.000 người nước ngoài cư trú hợp pháp, trong đó trên 180.000 người đã đạt tư cách cư trú dài hạn hoặc thường trú – theo dữ liệu công bố bởi AIMA trong báo cáo “Relatório de Imigração, Fronteiras e Asilo 2025”.

• Các nhóm quốc tịch phổ biến gồm: Brazil (30%), Vương quốc Anh (12%), Ấn Độ (7%), Angola, và Việt Nam (tăng mạnh ở nhóm đầu tư và lao động tay nghề cao).
• Việc chuyển đổi từ SEF (Serviço de Estrangeiros e Fronteiras) sang AIMA từ cuối 2023 giúp quy trình xét duyệt thường trú minh bạch và tập trung hơn, đặc biệt cho nhóm nhà đầu tư, doanh nhân, và người lao động đã cư trú hợp pháp 5 năm.

Quyền lợi khi trở thành thường trú nhân Bồ Đào Nha

Người có thẻ thường trú nhân Bồ Đào Nha được sinh sống, làm việc và học tập vô thời hạn tại Bồ Đào Nha, được tiếp cận hệ thống y tế – giáo dục công, hưởng đầy đủ an sinh xã hội, và đi lại tự do trong khối Schengen.

Quyền lợi này được quy định rõ trong Luật số 23/2007, phù hợp với Chỉ thị EU 2003/109/EC về quyền cư trú dài hạn cho công dân ngoài EU (Migration and Home Affairs, European Commission).

Quyền cư trú dài hạn và ổn định pháp lý

Người mang tư cách thường trú nhân (residente permanente) được phép cư trú vô thời hạn tại Bồ Đào Nha mà không cần gia hạn visa hay thẻ tạm trú hằng năm.

• Thẻ thường trú chỉ cần gia hạn kỹ thuật (renewal) sau mỗi 10 năm để cập nhật thông tin sinh trắc học – không ảnh hưởng tới hiệu lực cư trú.
• Theo Justiça.gov.pt (2025), người có thẻ thường trú được coi là “cư dân hợp pháp lâu dài, có quyền ở lại mà không giới hạn thời gian”, miễn là duy trì nghĩa vụ cư trú thực tế và tuân thủ pháp luật.

Theo báo cáo AIMA 2025, hiện có hơn 180.000 người nước ngoài tại Bồ Đào Nha sở hữu thẻ cư trú dài hạn hoặc thường trú, chiếm khoảng 21% tổng số người nước ngoài đang sinh sống hợp pháp tại quốc gia này.

Quyền lao động, kinh doanh và học tập bình đẳng

Thường trú nhân được làm việc trong mọi ngành nghề hợp pháp tại Bồ Đào Nha, kể cả tự kinh doanh, mở doanh nghiệp hoặc đầu tư.

• Có thể đăng ký mã số thuế (NIF), mở tài khoản ngân hàng, tham gia bảo hiểm xã hội, và nộp thuế thu nhập như công dân Bồ Đào Nha.
• Quyền học tập tại các trường công và đại học quốc gia với mức học phí ưu đãi dành cho cư dân dài hạn (theo Quyết định Bộ Giáo dục Bồ Đào Nha 2024–2025).

Ví dụ: Người Việt Nam có thẻ thường trú có thể theo học tại Universidade de Lisboa với mức học phí khoảng 1.100–1.500 EUR/năm, thấp hơn 40-60% so với sinh viên quốc tế không cư trú dài hạn.

Quyền tiếp cận y tế, an sinh và phúc lợi xã hội

• Được đăng ký tại hệ thống y tế quốc gia SNS (Serviço Nacional de Saúde) để sử dụng dịch vụ y tế công với chi phí thấp hoặc miễn phí.
• Được hưởng quyền trợ cấp thất nghiệp, thai sản, hưu trí và bảo hiểm xã hội theo khung “Segurança Social para residentes permanentes” (Nguồn: Ministério do Trabalho, Solidariedade e Segurança Social, 2025).
• Trẻ em và người phụ thuộc của thường trú nhân cũng được bảo đảm quyền y tế – giáo dục tương đương công dân bản địa.

Theo báo cáo Migration Observatory 2025 (Lisbon), hơn 92% thường trú nhân tại Bồ Đào Nha hiện tham gia hệ thống y tế quốc gia, thể hiện mức độ hòa nhập cao của nhóm cư dân nước ngoài.

Quyền di chuyển tự do trong khối Schengen

Người có thẻ thường trú nhân Bồ Đào Nha được đi lại trong khu vực Schengen tối đa 90 ngày trong mỗi 180 ngày mà không cần visa bổ sung, theo Regulation (EU) 2016/399 – Schengen Borders Code.

• Quyền này giúp nhà đầu tư và chuyên gia quốc tế dễ dàng công tác hoặc sinh sống ngắn hạn tại các quốc gia EU khác (Pháp, Đức, Tây Ban Nha…).
• Ngoài ra, thường trú nhân Bồ Đào Nha có thể nộp đơn xin EU Long-Term Resident Card, cho phép cư trú và làm việc hợp pháp tại toàn bộ 27 quốc gia EU, nếu đáp ứng điều kiện về việc làm và bảo hiểm y tế.

Xem thêm: Các quốc gia miễn thị thực cho công dân Bồ Đào Nha

Quyền xin quy chế cư trú dài hạn EU và lộ trình nhập tịch

Sau khi có thẻ thường trú nhân, bạn đủ điều kiện xin EU Long-Term Residence Status – một quy chế cư trú mở rộng trong toàn EU (theo Chỉ thị 2003/109/EC, được áp dụng tại Bồ Đào Nha từ 2007).

Sau 5 năm cư trú hợp pháp liên tục, người có thẻ thường trú nhân có thể xin quốc tịch Bồ Đào Nha, nếu đáp ứng thêm yêu cầu về ngôn ngữ (A2) và hòa nhập xã hội.

Tính đến 2025, Bồ Đào Nha vẫn giữ yêu cầu 5 năm cư trú để nhập tịch, dù đang xem xét đề xuất tăng lên 10 năm (theo báo cáo Reuters, tháng 5/2025).

Nghĩa vụ và các ràng buộc của thường trú nhân Bồ Đào Nha

Khi bạn trở thành thường trú nhân Bồ Đào Nha, bạn phải duy trì điều kiện cư trú thực tế, đổi/gia hạn thẻ đúng hạn, tuân thủ pháp luật – thuế và không vắng mặt quá lâu khỏi lãnh thổ Bồ Đào Nha.

Nếu vi phạm, quyền thường trú có thể bị thu hồi theo quy định của Luật số 23/2007 và các văn bản bổ sung.

Duy trì cư trú thực tế và hạn chế vắng mặt dài hạn

Thường trú nhân cần cư trú thực tế tại Bồ Đào Nha, không để thẻ trở thành “mặc định vô tác dụng” do vắng mặt quá lâu.

• Nếu bạn vắng mặt liên tục quá 24 tháng mà không xin phép hoặc không phục hồi tình trạng cư trú, thẻ thường trú có thể bị thu hồi hoặc vô hiệu hóa – theo điều khoản trong Luật 23/2007, các sửa đổi và các quy định AIMA.
• Trong quá trình chuyển giao quản lý từ SEF sang AIMA (năm 2023), quyền cư trú của những người có giấy phép hết hạn được gia hạn tạm thời đến 15/10/2025 để đảm bảo không bị mất quyền do trễ giấy tờ.

Gia hạn / đổi thẻ định kỳ khi hết hạn

Mặc dù thẻ thường trú không cần gia hạn hàng năm như thẻ tạm trú, bạn vẫn phải đổi thẻ (renew) sau mỗi 10 năm để cập nhật thông tin sinh trắc học và tránh mất hiệu lực hành chính.

Thời gian đổi thẻ phải thực hiện trước khi hết hạn trong khung do AIMA – Justiça.gov.pt công bố.

Trong giai đoạn chuyển quản lý, nhiều giấy phép cư trú hết hạn vào ngày 30/6/2025 đã được gia hạn tạm đến 15/10/2025 để đảm bảo quyền cư trú không bị gián đoạn.

Tuân thủ pháp luật, thuế và quy định tài chính

Thường trú nhân phải tuân thủ luật hình sự và dân sự – không phạm tội nghiêm trọng. Nếu bị kết án nặng, quyền thường trú có thể bị thu hồi.

• Phải thực hiện đăng ký mã số thuế (NIF), khai báo thu nhập đúng theo quy định, đóng thuế cá nhân nếu cư trú dài hạn.
• Tuân thủ luật chống rửa tiền (AML) khi chuyển vốn lớn vào/ra ngoài Bồ Đào Nha – cơ quan tài chính có thể yêu cầu chứng minh nguồn vốn hợp pháp.
• Nếu có thay đổi về nhân thân (địa chỉ, tình trạng hôn nhân, nghề nghiệp), bạn phải cập nhật thông tin trên hệ thống AIMA/Justiça trong thời hạn cho phép.

Tuân thủ nghĩa vụ quốc tế / EU khi di chuyển giữa các quốc gia thành viên

Đối với quy chế EU long-term resident (cư trú dài hạn EU) – nếu bạn sau này xin quy chế này – có những yêu cầu tuân thủ khi cư trú tạm thời ở nước khác trong khối EU.

Một số quốc gia EU có thể áp dụng điều kiện bổ sung khi đón nhận người có quy chế cư trú dài hạn từ quốc gia khác, như yêu cầu về thu nhập, bảo hiểm y tế, hợp đồng lao động. (theo quy định của Migration and Home Affairs EU).

Rủi ro và khả năng thu hồi tư cách thường trú

Tư cách thường trú có thể bị thu hồi nếu vi phạm nghiêm trọng luật di trú hoặc có hành vi gian lận trong hồ sơ ban đầu.

Nếu không tuân thủ cư trú thực tế, nghĩa vụ đổi thẻ định kỳ hoặc vi phạm pháp luật nghiêm trọng, AIMA có thể đưa ra quyết định thu hồi.

Trong các đề xuất sửa đổi luật quốc tịch 2025, chính phủ Bồ Đào Nha cũng xem xét thêm điều kiện kiểm tra hội nhập, hiểu biết về quyền và nghĩa vụ công dân – nếu đề xuất được thông qua, có thể làm tăng rủi ro nếu người nhập tịch không đáp ứng được.

Khác biệt giữa cư trú tạm thời, thường trú và quốc tịch Bồ Đào Nha

3 quy chế cư trú tạm thời, thường trú nhân, và quốc tịch Bồ Đào Nha khác nhau rõ rệt về thời hạn cư trú, quyền lợi pháp lý và mức độ hội nhập.

• Cư trú tạm thời chỉ cho phép ở lại theo diện nhất định (lao động, đầu tư, học tập…).
• Thường trú nhân mang lại quyền cư trú dài hạn vô thời hạn.
• Quốc tịch Bồ Đào Nha là cấp cao nhất, cho phép bạn trở thành công dân EU, được cấp hộ chiếu châu Âu và quyền tự do sinh sống, làm việc trên toàn EU.

Bảng phân biệt Cư trú tạm thời – Thường trú nhân – Quốc tịch Bồ Đào Nha

Xem thêm: Cư trú không thường xuyên (NHR) ở Bồ Đào Nha là gì?

Lộ trình điển hình lên thường trú nhân Bồ Đào Nha

Quá trình lên thẻ thường trú nhân (Permanent Residence) tại Bồ Đào Nha thường diễn ra theo 3 giai đoạn chính:

1. Cư trú tạm thời – bắt đầu với diện lao động, đầu tư, D-visa (hoặc Golden Visa Bồ Đào Nha)
2. Gia hạn / duy trì liên tục trong 5 năm
3. Nộp hồ sơ xin thường trú nhân, đáp ứng yêu cầu thời gian, ngôn ngữ, lý lịch và hồ sơ tài chính hợp lệ

Dưới đây là chi tiết từng bước theo thực tiễn 2025, với mốc thời gian và yêu cầu cụ thể từ nguồn chính thống (AIMA, Justiça.gov.pt, các hướng dẫn nhập cư quốc tế).

1. Nhập cảnh & cấp cư trú tạm thời

Người nước ngoài nộp visa quốc gia (ví dụ D-visa, hay visa đầu tư) tại lãnh sự Bồ Đào Nha ở nước ngoài.

Khi nhập cảnh Bồ Đào Nha, trong vòng khoảng 2–3 tháng sẽ làm thủ tục với cơ quan di trú (SEF trước đây, giờ là AIMA) để nhận thẻ cư trú tạm thời (valid 1-2 năm). (Ví dụ: D7 visa thường có giai đoạn này).

Trong thời gian này, bạn bắt đầu tích lũy thời gian cư trú hợp pháp để đủ điều kiện 5 năm sau này.

2. Gia hạn & duy trì cư trú liên tục

Thẻ cư trú tạm thời cần gia hạn trước khi hết hạn – thường mỗi 2 năm hoặc theo diện cụ thể (lao động, đầu tư, D-visa).

Trong các năm này, bạn cần:

• Ở tại Bồ Đào Nha không vắng mặt quá nhiều (tuân thủ giới hạn EU cho phép).
• Duy trì nguồn thu nhập hợp pháp, đóng thuế, bảo hiểm y tế, cư trú hợp pháp, chỗ ở ổn định.
• Nếu bạn dùng Golden Visa, vẫn giữ khoản đầu tư hợp lệ và tuân thủ điều kiện yêu cầu của Golden Visa (nếu áp dụng).

Sau khi hoàn thành 5 năm cư trú hợp pháp, bạn đủ điều kiện nộp hồ sơ thường trú nhân (Permanent Residence).

Theo cập nhật mới, việc tính 5 năm được tính từ ngày cấp thẻ tạm trú ban đầu hoặc theo hướng dẫn Cục di trú cập nhật mới (trong một số trường hợp, được coi từ ngày nộp đơn thẻ ban đầu).

3. Nộp hồ sơ thường trú nhân & xét duyệt

Nộp hồ sơ thường trú nhân tại AIMA / cổng Justiça.gov.pt khi đã đủ 5 năm. Hồ sơ cần có:

• Chứng từ thẻ cư trú tạm thời giai đoạn trước đó
• Chứng minh thu nhập ổn định, chỗ ở hợp lệ, bảo hiểm y tế, lý lịch tư pháp sạch
• Chứng chỉ tiếng Bồ Đào Nha A2

Thời gian xét duyệt thường là 60–90 ngày kể từ khi hồ sơ đầy đủ và sinh trắc học.

Nếu được chấp thuận, bạn nhận thẻ thường trú nhân, có hiệu lực vô thời hạn nhưng cần đổi thẻ (renewal) mỗi 10 năm để cập nhật thông tin cá nhân.

Xem thêm: Tìm hiểu thủ tục định cư Bồ Đào Nha chi tiết

Liên hệ giữa thường trú nhân Bồ Đào Nha và “EU long-term resident”

Quy chế thường trú nhân Bồ Đào Nha và “EU long-term resident” (cư trú dài hạn EU) là 2 cấp độ cư trú khác nhau nhưng có liên hệ trực tiếp. Người nước ngoài đã cư trú hợp pháp liên tục 5 năm tại Bồ Đào Nha có thể nộp hồ sơ xin quy chế EU Long-Term Resident (LTR), theo Chỉ thị 2003/109/EC của Liên minh châu Âu. Quy chế này không thay thế thường trú quốc gia mà mở rộng quyền cư trú và làm việc tại các quốc gia EU khác, giúp người sở hữu thẻ thường trú nhân Bồ Đào Nha hưởng thêm quyền di chuyển và lao động trong toàn EU. Quyền lợi của EU Long-Term Resident so với thường trú nhân quốc gia

Xem thêm: Có nên định cư Bồ Đào Nha? Những lý do bạn nên cân nhắc

Câu hỏi thường gặp (FAQs)

1. Sau bao lâu tôi có thể xin thường trú nhân Bồ Đào Nha?

Bạn có thể nộp hồ sơ xin thường trú nhân sau 5 năm cư trú hợp pháp và liên tục tại Bồ Đào Nha, tính từ ngày được cấp thẻ cư trú tạm thời đầu tiên. Trong thời gian đó, bạn cần duy trì nguồn thu nhập hợp pháp, bảo hiểm y tế, và lý lịch tư pháp sạch.

2. Tôi có cần học tiếng Bồ Đào Nha để được cấp thẻ thường trú?

Có. Bạn cần đạt trình độ tiếng Bồ Đào Nha A2 – mức cơ bản trong Khung tham chiếu châu Âu (CEFR). Chứng chỉ có thể do trung tâm Português Língua de Acolhimento (PLA) hoặc trường đại học công lập được Bộ Giáo dục phê duyệt cấp.

3. Thường trú nhân Bồ Đào Nha có thể sang nước EU khác làm việc không?

Không trực tiếp. Thẻ thường trú nhân quốc gia chỉ có giá trị trong lãnh thổ Bồ Đào Nha. Tuy nhiên, sau khi có thẻ này, bạn có thể xin quy chế “EU Long-Term Resident” (LTR), cho phép cư trú và làm việc hợp pháp tại các quốc gia EU khác như Đức, Pháp hoặc Tây Ban Nha theo Chỉ thị 2003/109/EC.

4. Nếu tôi rời khỏi Bồ Đào Nha quá lâu, có mất thẻ thường trú không?

Có thể. Nếu bạn rời khỏi Bồ Đào Nha hơn 24 tháng liên tiếp (hoặc rời khỏi EU hơn 12 tháng nếu có quy chế EU LTR), thẻ thường trú có thể bị hủy. Trường hợp đặc biệt (du học, công tác dài hạn, lý do nhân đạo), bạn cần nộp đơn xin bảo lưu tư cách cư trú trước khi rời khỏi.

5. Tôi có thể xin quốc tịch Bồ Đào Nha sau khi có thẻ thường trú không?

Có. Sau khi cư trú 5 năm (bao gồm cả thời gian trước khi có thẻ thường trú), bạn có thể nộp đơn xin quốc tịch Bồ Đào Nha nếu đáp ứng các điều kiện về ngôn ngữ (A2), hòa nhập xã hội và lý lịch tư pháp. Tuy nhiên, theo đề xuất luật năm 2025, thời gian cư trú có thể tăng lên 10 năm, nhưng chưa có hiệu lực tại thời điểm hiện tại.

6. Tôi đang có thẻ cư trú tạm thời hết hạn, có bị mất thời gian tích lũy không?

Không. AIMA đã chính thức gia hạn hiệu lực cho các giấy phép cư trú hết hạn đến 15/10/2025 trong quá trình chuyển giao từ SEF, đảm bảo quyền cư trú và thời gian tích lũy vẫn được công nhận. Bạn chỉ cần theo dõi thông báo mới nhất và đặt lịch gia hạn trên cổng Justiça.gov.pt.

7. EU Long-Term Resident có thay thế quốc tịch Bồ Đào Nha không?

Không. Quy chế EU LTR chỉ mở rộng quyền cư trú và làm việc trong khối EU, nhưng không cấp quyền công dân hoặc hộ chiếu EU. Bạn vẫn cần xin nhập tịch Bồ Đào Nha để trở thành công dân EU đầy đủ.

8. Thẻ thường trú nhân có thời hạn bao lâu?

Thẻ có hiệu lực vô thời hạn, nhưng cần đổi thẻ kỹ thuật mỗi 10 năm để cập nhật sinh trắc học và thông tin cá nhân.

Kết luận

Trở thành thường trú nhân Bồ Đào Nha là cột mốc quan trọng giúp bạn và gia đình ổn định cuộc sống lâu dài tại châu Âu. Sau 5 năm cư trú hợp pháp, đáp ứng yêu cầu tiếng Bồ Đào Nha trình độ A2, nguồn thu nhập ổn định và lý lịch tư pháp trong sạch, bạn có thể nộp hồ sơ xin thẻ thường trú nhân theo quy định của AIMA.

Khi có thẻ này, bạn được sinh sống, làm việc và học tập vô thời hạn tại Bồ Đào Nha, đồng thời mở ra cơ hội xin quy chế “EU Long-Term Resident” để di chuyển, học tập hoặc làm việc hợp pháp tại các quốc gia khác trong Liên minh châu Âu.

Nếu bạn đang tìm hiểu về lộ trình lên thường trú nhân hoặc định cư tại Bồ Đào Nha, đội ngũ Victory Investment Consultants sẽ đồng hành cùng bạn trong từng bước – từ tư vấn pháp lý, chuẩn bị hồ sơ, đến chọn giải pháp cư trú phù hợp nhất.

Liên hệ VICTORY để được cập nhật chính sách mới nhất từ AIMA và EU Migration, cùng hướng dẫn cụ thể cho hồ sơ của bạn trong năm 2025.