EB-5 và chứng khoán: Hiểu đúng bản chất pháp lý để tránh rủi ro

Trong chương trình định cư Mỹ diện EB-5, khoản đầu tư của nhà đầu tư nước ngoài thường không đơn thuần là một giao dịch tài chính, mà còn mang tính chất của một “chứng khoán” theo luật Mỹ. Nhiều dự án EB-5, đặc biệt là thông qua Trung tâm vùng, thực chất đang chào bán chứng khoán tư nhân và phải tuân thủ quy định của Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Hoa Kỳ (SEC).

Việc hiểu rõ mối liên hệ giữa EB-5 và chứng khoán là điều quan trọng, giúp nhà đầu tư nhận diện được các ràng buộc pháp lý, đánh giá đúng rủi ro, và tự bảo vệ mình trước những sai phạm tiềm ẩn từ phía dự án. Bài viết này sẽ giúp bạn nhìn rõ hơn bản chất pháp lý của khoản đầu tư EB-5 dưới góc nhìn luật chứng khoán Hoa Kỳ – từ đó đưa ra quyết định an toàn và phù hợp hơn khi định cư bằng con đường đầu tư.

Khoản đầu tư EB-5 có phải là chứng khoán theo luật Mỹ?

Câu trả lời là phần lớn các khoản đầu tư EB-5 – đặc biệt qua Trung tâm vùng (Regional Center) – được xem là chứng khoán theo định nghĩa của Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Hoa Kỳ (SEC). Điều này đồng nghĩa với việc các khoản đầu tư này phải tuân thủ các quy định nghiêm ngặt trong Luật Chứng khoán Hoa Kỳ.

Theo Đạo luật Chứng khoán 1933 và 1934

Theo Securities Act of 1933 và Securities Exchange Act of 1934, bất kỳ hoạt động huy động vốn nào liên quan đến việc bán cổ phần góp vốn, ký hợp đồng vay có hoàn vốn hay phát hành trái phiếu chuyển đổi mà không thông qua sàn giao dịch công khai (non-public offering), đều có thể bị xem là chào bán chứng khoán tư nhân (private placement offering) và phải được giám sát bởi SEC.

Trong các dự án EB-5, nhà đầu tư nước ngoài thường:

• Góp vốn vào New Commercial Enterprise (NCE) qua cổ phần hoặc trái phiếu
• Không trực tiếp điều hành hoạt động doanh nghiệp
• Kỳ vọng lợi nhuận từ nỗ lực kinh doanh của người khác (doanh nghiệp/tổ chức phát triển – JCE)

→ Những đặc điểm này khiến khoản đầu tư EB-5 rơi vào phạm vi điều chỉnh của luật chứng khoán.

Xem thêm: NCE và JCE là gì trong chương trình EB-5 và vai trò cụ thể

Áp dụng “Howey Test” vào EB-5

SEC sử dụng một tiêu chuẩn pháp lý có tên là Howey Test (phán quyết trong vụ án SEC v. W.J. Howey Co., 1946) để xác định liệu một giao dịch có phải là chứng khoán hay không.

Một khoản đầu tư được coi là chứng khoán nếu thỏa mãn đầy đủ 4 yếu tố sau:

1. Có đóng góp tài chính từ nhà đầu tư
2. Khoản đầu tư được đưa vào một doanh nghiệp chung
3. Nhà đầu tư kỳ vọng sinh lời
4. Lợi nhuận đến từ nỗ lực của người khác (chứ không phải do nhà đầu tư trực tiếp điều hành)

Đối với các dự án EB-5 qua Trung tâm vùng, nhà đầu tư:

• Góp vốn
• Không tham gia điều hành
• Nhận lợi nhuận (nếu có) từ NCE hoặc JCE

Do đó, theo hướng dẫn của SEC và thực tiễn pháp lý, khoản đầu tư EB-5 thỏa mãn đầy đủ tiêu chí của Howey Test và được phân loại là chứng khoán.

Loại chứng khoán phổ biến trong EB-5

• Cổ phần góp vốn (Equity interest): Nhà đầu tư nắm một phần quyền sở hữu trong NCE
• Trái phiếu chuyển đổi (Convertible Note): Khoản vay có thể được chuyển thành cổ phần
• Hợp đồng vay vốn (Loan Agreement): Kèm điều kiện hoàn vốn, nhưng nhà đầu tư không kiểm soát hoạt động doanh nghiệp

Theo hướng dẫn của SEC và USCIS năm 2025, các dự án EB-5 chào bán chứng khoán cần đăng ký theo Regulation D – Rule 506(b) hoặc 506(c), và phải nộp Form D để công bố với SEC (nguồn: SEC.gov Form D).

Tại sao điều này quan trọng với nhà đầu tư?

Vì khoản đầu tư EB-5 là một dạng chứng khoán, nhà đầu tư sẽ có:

• Quyền được tiếp cận thông tin đầy đủ qua các tài liệu như PPM (Private Placement Memorandum)
• Quyền được bảo vệ bởi luật chứng khoán liên bang nếu dự án gian lận
• Trách nhiệm phải hiểu rõ rủi ro và không được coi đầu tư EB-5 là “khoản vay bảo đảm” hoặc “đảm bảo hoàn vốn”

Vai trò của SEC trong quản lý hoạt động EB-5

Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Hoa Kỳ (SEC – Securities and Exchange Commission) là cơ quan liên bang chịu trách nhiệm bảo vệ nhà đầu tư, duy trì tính công bằng và minh bạch của thị trường chứng khoán và ngăn chặn gian lận tài chính. Trong bối cảnh chương trình EB-5, vai trò của SEC ngày càng quan trọng khi nhiều dự án sử dụng hình thức góp vốn hoặc chào bán chứng khoán tư nhân để huy động đầu tư từ người nước ngoài.

SEC giám sát các dự án EB-5 theo luật chứng khoán

Hầu hết các khoản đầu tư EB-5, đặc biệt là thông qua các Trung tâm vùng (Regional Center), được SEC coi là một dạng chứng khoán. Vì vậy, các dự án EB-5 phải tuân thủ một số yêu cầu theo Đạo luật Chứng khoán năm 1933 và Đạo luật Giao dịch Chứng khoán năm 1934, bao gồm:

• Công bố minh bạch thông tin (Disclosure Requirements)
• Tuân thủ các điều khoản miễn trừ (Exemption Rules) như Regulation D (Rule 506(b) hoặc 506(c))
• Đăng ký khai báo với SEC thông qua mẫu Form D

Ví dụ: Một dự án EB-5 thông thường sẽ cần nộp Form D trong vòng 15 ngày sau khi chào bán chứng khoán để đủ điều kiện miễn trừ đăng ký theo luật chứng khoán liên bang.

SEC có quyền điều tra, xử phạt các vi phạm trong EB-5

SEC có thẩm quyền:

• Điều tra các dự án EB-5 có dấu hiệu gian lận hoặc sai phạm
• Đóng băng tài sản, phong tỏa quỹ đầu tư nếu có dấu hiệu lạm dụng vốn
• Khởi kiện dân sự hoặc hình sự đối với các tổ chức hoặc cá nhân vi phạm luật chứng khoán

Vụ Jay Peak EB-5 tại Vermont là một trong những vụ việc nổi bật bị SEC điều tra: Hơn 350 triệu USD từ 700 nhà đầu tư EB-5 đã bị sử dụng sai mục đích, không xây dựng đúng như cam kết. SEC đã vào cuộc điều tra, phong tỏa tài sản và yêu cầu hoàn trả tiền cho nhà đầu tư.

Vai trò bảo vệ nhà đầu tư EB-5 của SEC

SEC không trực tiếp xét duyệt đơn I-526E hay quyết định cấp thẻ xanh của Mỹ, nhưng:

• Bảo vệ quyền lợi nhà đầu tư bằng cách yêu cầu dự án minh bạch và đúng luật
• Yêu cầu các tài liệu như PPM, Operating Agreement, Subscription Agreement phải rõ ràng, đầy đủ rủi ro
• Tạo cơ sở pháp lý để nhà đầu tư khiếu nại hoặc tố cáo khi gặp lừa đảo

Theo báo cáo năm 2025 từ SEC, số vụ vi phạm trong lĩnh vực EB-5 có xu hướng giảm sau khi các quy định giám sát và chế tài mạnh tay hơn được áp dụng từ Reform and Integrity Act 2022.

SEC phối hợp với USCIS và các cơ quan khác

Ngoài việc quản lý hoạt động chứng khoán, SEC thường xuyên phối hợp với USCIS, FBI, và Bộ Tư pháp Hoa Kỳ trong việc điều tra những vụ gian lận liên quan đến EB-5. Khi có vi phạm, điều này có thể:

• Dẫn đến việc hồ sơ I-526E bị từ chối
• Gây chậm trễ hoặc mất quyền thường trú vĩnh viễn cho nhà đầu tư
• Ảnh hưởng đến quyền lợi của cả gia đình đi kèm

Những tài liệu nào trong EB-5 mang tính chất “chứng khoán”?

Trong chương trình EB-5, đặc biệt là khi đầu tư thông qua Trung tâm vùng (Regional Center), nhà đầu tư thường ký kết và tiếp cận nhiều tài liệu mang bản chất pháp lý của chứng khoán tư nhân (private securities offering). Những tài liệu này không chỉ phản ánh quyền lợi và nghĩa vụ tài chính mà còn nằm trong phạm vi điều chỉnh của Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Hoa Kỳ (SEC).

Dưới đây là các tài liệu chính cần được lưu ý.

PPM – Private Placement Memorandum

Đây là bản cáo bạch đầu tư mà Trung tâm vùng hoặc doanh nghiệp quản lý quỹ phát hành cho nhà đầu tư. PPM đóng vai trò then chốt trong hoạt động gọi vốn vì:

• Nêu rõ thông tin chi tiết về dự án EB-5: mục tiêu, kế hoạch sử dụng vốn, cơ cấu quản lý NCE, JCE.
• Liệt kê các rủi ro tiềm ẩn: bao gồm rủi ro không đạt được việc làm, khả năng dự án không hoàn thành, hoặc khả năng nhà đầu tư không được hoàn vốn.
• Cam kết tuân thủ theo luật chứng khoán: PPM thường đề cập đến miễn trừ đăng ký theo Reg D, Rule 506(b) hoặc 506(c).
• Yêu cầu ký nhận bởi nhà đầu tư để xác nhận đã hiểu và đồng ý với các điều khoản.

Lưu ý năm 2025: SEC yêu cầu mọi PPM phải đầy đủ và chính xác về disclosure (công bố thông tin). Nếu thông tin sai lệch hoặc thiếu minh bạch, có thể cấu thành vi phạm nghiêm trọng.

Subscription Agreement – Hợp đồng góp vốn

Đây là tài liệu thể hiện cam kết đầu tư của cá nhân EB-5 vào New Commercial Enterprise (NCE). Trong hợp đồng này:

• Nhà đầu tư xác nhận góp vốn 800.000 USD hoặc 1.050.000 USD, tùy theo khu vực TEA hay không.
• Bao gồm các điều khoản về: chuyển tiền, từ chối/hoàn tiền, giới hạn quyền kiểm soát, và chấp nhận rủi ro.
• Ràng buộc nhà đầu tư tuân thủ quy định chứng khoán của liên bang và từng bang (nếu có).

Đây cũng là cơ sở để USCIS xác minh tính hợp lệ của khoản đầu tư trong hồ sơ I-526E.

Operating Agreement – Thỏa thuận điều hành

Là tài liệu điều chỉnh mối quan hệ giữa các thành viên góp vốn trong NCE, thường là các nhà đầu tư EB-5.

Nội dung chính gồm:

• Quyền biểu quyết (thường rất hạn chế đối với nhà đầu tư EB-5).
• Trách nhiệm tài chính, nghĩa vụ thuế.
• Quy định về phân chia lợi nhuận, hoàn vốn hoặc chấm dứt đầu tư.

Do EB-5 không nhằm mục đích lợi nhuận ngắn hạn, Operating Agreement cần thể hiện rõ rằng nhà đầu tư hiểu đây là khoản đầu tư có rủi ro và không có cam kết đảm bảo lợi nhuận hoặc hoàn vốn.

Form D – Mẫu báo cáo chứng khoán miễn trừ

Đây là tài liệu mà Trung tâm vùng phải nộp lên SEC để đăng ký miễn trừ chào bán chứng khoán theo Regulation D. Trong đó:

• Nêu thông tin về bên phát hành, tổng vốn huy động và đối tượng nhà đầu tư.
• Được công khai trên hệ thống EDGAR của SEC – nhà đầu tư có thể kiểm tra dự án đã nộp hay chưa.

VICTORY khuyến nghị: Chỉ nên đầu tư vào các dự án EB-5 có Form D hợp lệ, minh bạch và có disclosure rõ ràng.

Nhà đầu tư EB-5 cần lưu ý gì khi khoản đầu tư là chứng khoán?

Khi đầu tư EB-5 thông qua Trung tâm vùng (Regional Center), khoản đầu tư của bạn thường mang tính chất chứng khoán tư nhân theo luật Mỹ. Do đó, nhà đầu tư EB-5 không chỉ cần quan tâm đến yếu tố “định cư”, mà còn phải hiểu rõ các quy định liên quan đến Luật chứng khoán Hoa Kỳ để tránh rủi ro pháp lý và tài chính.

Đọc kỹ các tài liệu đầu tư: PPM, hợp đồng góp vốn, Operating Agreement

Những tài liệu như Private Placement Memorandum (PPM) và Subscription Agreement chứa các thông tin then chốt về:

• Rủi ro của dự án: khả năng không tạo đủ việc làm, không hoàn vốn…
• Quyền lợi và nghĩa vụ tài chính: có được chia lợi nhuận không? có được rút vốn không?
• Giới hạn quyền kiểm soát: nhà đầu tư EB-5 hầu như không có quyền tham gia điều hành.

Theo SEC, nếu các tài liệu này không minh bạch, hoặc có thông tin sai lệch, bạn có thể là nạn nhân của hành vi chào bán chứng khoán trái phép.

Xác minh dự án có đăng ký miễn trừ SEC (Form D)

Các dự án EB-5 thường được miễn đăng ký chứng khoán theo Regulation D, tuy nhiên họ vẫn phải nộp Form D cho SEC.

• Kiểm tra xem dự án có số filing hợp lệ trên EDGAR database của SEC.
• Dự án phải nêu rõ sử dụng Rule 506(b) hoặc 506(c) để miễn trừ.

Nếu không có Form D hoặc nộp trễ, dự án có thể bị SEC điều tra, ảnh hưởng trực tiếp đến hồ sơ I-526E và quyền lợi của bạn.

Không đầu tư nếu có dấu hiệu lừa đảo chứng khoán

Tránh xa các dự án EB-5 có các đặc điểm sau:

• Hứa hẹn hoàn vốn 100% hoặc cam kết lợi nhuận cố định → vi phạm nguyên tắc đầu tư có rủi ro.
• Không công khai tài liệu hoặc từ chối cung cấp PPM, hợp đồng mẫu.
• Thông tin dự án mập mờ: không rõ chủ đầu tư, không có bản đồ triển khai hoặc không có tài liệu xác nhận từ Regional Center.

Theo báo cáo của SEC 2024–2025, có hơn 50 vụ lừa đảo EB-5 bị xử lý, nhiều trong số đó có đặc điểm trên.

Xem thêm: Cảnh báo những hình thức lừa đảo đầu tư EB-5 định cư Mỹ

Tham khảo chuyên gia chứng khoán có kinh nghiệm trong EB-5

Việc tham vấn luật sư chứng khoán hoặc chuyên gia tư vấn có chứng chỉ Series 7/63 tại Mỹ sẽ giúp:

• Kiểm tra tính hợp lệ của tài liệu đầu tư
• Đánh giá tính minh bạch và rủi ro pháp lý
• Xác minh quy trình góp vốn, hoàn vốn đúng quy định của SEC

Đây là khâu rất quan trọng trước khi bạn chuyển tiền đầu tư, nhằm bảo vệ hồ sơ định cư và tài sản.

Tác động pháp lý nếu đầu tư vào chứng khoán không hợp lệ (EB-5)

Khi khoản đầu tư EB-5 bị coi là chào bán chứng khoán trái phép (unregistered securities offering), nhà đầu tư không chỉ gặp rủi ro tài chính mà còn có thể bị ảnh hưởng trực tiếp đến hồ sơ định cư, bao gồm việc bị từ chối hồ sơ I-526E, mất quyền thường trú, hoặc thậm chí phải đối mặt với các vụ kiện dân sự.

Dưới đây là những hệ quả pháp lý nghiêm trọng cần nắm rõ.

Có thể bị từ chối hồ sơ I-526E

USCIS không trực tiếp quản lý hoạt động chứng khoán, nhưng nếu một dự án EB-5 bị Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Hoa Kỳ (SEC) điều tra hoặc xử phạt vì chào bán chứng khoán trái phép, USCIS có thể:

• Đình chỉ xử lý hồ sơ I-526E của nhà đầu tư
• Từ chối hồ sơ nếu nguồn vốn đầu tư được xem là không hợp lệ
• Từ chối cấp thẻ xanh nếu dự án không triển khai đúng cam kết

Ví dụ thực tế: Trong vụ Jay Peak tại Vermont, hơn 200 nhà đầu tư EB-5 bị ảnh hưởng vì dự án sai phạm và bị SEC truy tố.

Không được hoàn vốn hoặc mất trắng

Do các khoản đầu tư EB-5 thường không được đảm bảo (non-guaranteed), nếu dự án không được bảo hộ pháp lý đúng cách (ví dụ: không có disclosure đầy đủ, không tuân thủ Reg D), nhà đầu tư có thể:

• Không được rút vốn
• Không nhận được bất kỳ khoản hoàn vốn nào nếu dự án phá sản
• Không có quyền khởi kiện nếu hợp đồng vô hiệu hoặc không được đăng ký hợp lệ

Theo thống kê của SEC năm 2024, các dự án EB-5 không đăng ký hợp lệ gây ra thiệt hại lên tới hàng trăm triệu USD cho nhà đầu tư nước ngoài.

Bị xem là vi phạm pháp luật Mỹ nếu tiếp tay cho chứng khoán trái phép

Nếu nhà đầu tư biết rõ khoản đầu tư thuộc dạng chứng khoán không hợp lệ mà vẫn ký hợp đồng góp vốn hoặc tiếp tục tham gia, họ có thể:

• Bị điều tra liên quan đến hành vi “gian lận chứng khoán”
• Mất tư cách nộp đơn xin thẻ xanh
• Không được bảo vệ quyền lợi nếu tranh chấp xảy ra

Nhà đầu tư có quyền tố cáo dự án vi phạm lên SEC

Trong trường hợp dự án lừa đảo hoặc vi phạm luật chứng khoán, nhà đầu tư có thể:

• Gửi đơn khiếu nại trực tiếp đến SEC tại www.sec.gov/tcr
• Yêu cầu điều tra và xử lý hành vi chào bán sai phạm
• Hợp tác với SEC trong quá trình truy tố hình sự hoặc xử lý dân sự

SEC có thể ra lệnh đóng băng tài sản, phạt tiền hành chính, hoặc buộc hoàn trả vốn cho nhà đầu tư nếu chứng minh được sai phạm.

Để tránh các rủi ro pháp lý và đảm bảo khoản đầu tư EB-5 của bạn tuân thủ đúng quy định chứng khoán tại Mỹ, nhà đầu tư nên tham khảo ý kiến từ chuyên gia tư vấn có kinh nghiệm.

Victory Investment Consultants sẵn sàng đồng hành, đánh giá pháp lý dự án và hỗ trợ chuẩn bị hồ sơ đầu tư minh bạch, hợp lệ ngay từ bước đầu.

ĐĂNG KÝ TƯ VẤN MIỄN PHÍ

Kết luận

Trong chương trình định cư Mỹ diện EB-5, khoản đầu tư không chỉ là một phần yêu cầu nhập cư mà còn mang bản chất pháp lý của “chứng khoán” theo luật liên bang Hoa Kỳ. Điều này đồng nghĩa với việc nhà đầu tư cần cẩn trọng hơn trong việc đánh giá hồ sơ pháp lý của dự án, đọc kỹ các tài liệu như PPM, hợp đồng góp vốn và xác minh việc tuân thủ quy định của SEC. Bất kỳ sự thiếu minh bạch nào từ phía dự án có thể dẫn đến rủi ro lớn như mất vốn, bị từ chối hồ sơ hoặc bị điều tra.

Việc hiểu rõ mối liên hệ giữa EB-5 và chứng khoán giúp nhà đầu tư chủ động phòng tránh sai phạm, bảo vệ quyền lợi và bảo đảm con đường định cư diễn ra suôn sẻ, hợp pháp. Trước khi quyết định đầu tư, hãy xem xét đầy đủ các yếu tố pháp lý, đặc biệt trong các khoản góp vốn thông qua trung tâm vùng. Đây là bước đi cần thiết để bạn không chỉ đầu tư an toàn mà còn đặt nền móng vững chắc cho tương lai định cư tại Mỹ.

Liên hệ VICTORY để được tư vấn pháp lý chuyên sâu trước khi đầu tư EB-5 và đảm bảo hồ sơ của bạn luôn đúng luật, an toàn và minh bạch.